Czas na coś większego i cięższego! ? Powracamy na FF O-W-B! Tym razem odwiedzimy i eksploracji poddamy B-Werk, który otrzymał propagandową sygnaturę Panzerwerk-a nr 773. Zadaniem prezentowanego schronu była osłona - wraz z sąsiednim Pz. W. 772* - głównego wjazdu A64. Stąd oba schrony otrzymały nietypową lokalizację. Znalazły się one na głębokim zapolu i od głównej linii walki dzieliło je aż 3,3 km! Mimo bliskości systemu podziemnego Pz. W. 773 nie otrzymał z nim połączenia. Walkę, którą obiekt miał potencjalnie prowadzić, musiał toczyć w ścisłej współpracy z sąsiadem: w oczy rzuca się brak uzbrojenia w postaci moździerza, miotacza płomieni oraz jakiegokolwiek aparatu służącego stricte obserwacji**. B-Werk nie otrzymał pomieszczenia obserwatora piechoty z mniej lub bardziej zaawansowanym osprzętem. Pomieszczenie takie posiadał natomiast Pz. W. 772: stanowisko obserwatora otrzymało tam kopułę 23P8. Prezentowany schron prowadził więc walkę jedynie z pomocą km-ów, umieszczonych w czterech stanowiskach bojowych umieszczonych pod dwiema kopułami, tzw. "kazamacie pancernej" 4P7 oraz za płytą stalową 7P7. Ta ostania szczęśliwie zachowała się do dziś.

B-Werk zachował się w stanie nader dobrym. Większość znacznych zniszczeń powstała już po wojnie: zdemontowano większość pancerzy oraz drzwi. Bardzo dużą ostrożność należy zachować przechadzając się po stropie obiektu, gdzie - zupełnie nie zabezpieczone - zioną dwa szyby po kopułach 20P7. Ciekawych obserwacji można dokonać oglądając elewację wejściową. Płaszczyzna ściany nosi ślady próbnych ostrzałów, prowadzonych po wojnie. Żelbet posiekany został lejami po pociskach, które w niego uderzyły. Szczególnie jedna z nich robi spore wrażenie.

Bezpieczne wejście do obiektu wcale nie jest sprawą oczywistą! I tu - tradycyjnie - nawołuje do ostrożności. Ja uczyniłem to poprzez wspomnianą "kazamatę pancerną" 4P7. B-Werk był projektem jednokondygnacyjnym. Wyjątek stanowiła właśnie kazamata, która posiadała dwie kondygnacje. Wyższa została zniszczona podczas demontażu pancerzy, na niższą prowadził właz w posadzce, przez który w miarę bezpiecznie można dostać się do wnętrza schronu. Jest co oglądać! Pomieszczenia zachowane są w nie najgorszym stanie. Miała na to wpływ gorsza dostępność wnętrz schronu. Posadzki kolejnych izb nie są zaśmiecone, a ściany nie zdewastowane pseudo artystyczną twórczością wandali (bo bunkrowcem kogoś takiego nie nazwę!).

Ślady zamontowanego osprzętu pozwalają na rozpoznanie przeznaczenia poszczególnych pomieszczeń. Szczególną uwagę (przynajmniej moją!) przykuła izba łączności i dowódcy. Swoiste cienie na ścianach tych pomieszczeń pozwalają na zidentyfikowanie konkretnych urządzeń używanych przez załogę. Nieodzowną pomocą, także dla mnie podczas pisania tegoż posta, był w tym przypadku artykuł Dariusza Pstusia i Saschy Sabien pt. "Wybrane apekty łączności Werków Frontu Fortecznego Łuku Odry-Warty na podstawie źródeł archiwalnych oraz badań terenowych", zawarty w 17. tomie zeszytu "Ziemia międzyrzecka w przeszłości". Wracając do Werka: ponadto wprawnego oko wypatrzy na ścianach smaczki w postaci kreśleń ołówkiem, powstałych przed montażem instalacji i sprzętu.

Warto zajrzeć do izby bojowej flankującej elewację wejściową i zapole. Obejrzeć tu można zdekompletowaną, choć zachowaną płytę stalową 7P7. Prowadzi do niej droga poprzez izbę pogotowia. Ta ostatnia była współdzielona przez załogę kopuły 20P7 i wypoczynek odnaleźć w niej mgło jednocześnie aż 18 żołnierzy! Niestety obie kopuły 20P7 zostały zdemontowane a szyb po jednej z nich zasypany gruzem... Drugi z szybów jest dostępny.
Obiekt, przynajmniej teoretycznie, był zdolny do prowadzenia samodzielnej walki w odizolowaniu. Stąd wśród pomieszczeń znajdziemy również kuchnię ze spiżarnią.

O samodzielności B-Werka świadczyło coś jeszcze: maszynownia z filtrownią. To pomieszczenie, a raczej jego zawartość, miała zapewnić Panzerwerk-owi samowystarczalność... Maszynownia w Pz. W. 773 nie była zbyt obszerna, ale zawierała w sobie wszystko co Werk mieć powinien: silniki wysokoprężne z prądownicami, zbiorniki na paliwo i wodę i ujęcie wody.

Metryczka:

Galeria:

*Poczytacie o nim tutaj: https://fortyfikacje.xyz/…/miedzy-woj…/171-ff-o-w-b-pz-w-772

**Odpowiedni osprzęt oczywiście posiadały stanowiska bojowe, szczególnie w kopułach 20P7.

***Dane zaczerpnięte z Robert M. Jurga i Anna M. Kędryna, "Festungsfront Oder Warthe-Bogen. Katalog. Odcinek centralny", Lubrza-Boryszyn 2006, s. 75.

===============================
Jeśli chcesz - wesprzyj mnie - https://patronite.pl/Fortyfikacje
===============================