Odcinek pomiędzy Tucznem a Wałczem miał szczególną wagę dla niemieckiej obrony Pomorza*. Podkreśla to m.in. pismo Ministerstwa Obrony Rzeszy, którego ciekawy fragment znajdziemy w artykule S. Sabiena w czasopiśmie 4 Historie**: "Polskie plany - w przypadku konfliktu zbrojnego - wdarcia się z zaskoczenia w głąb terytorium Niemiec (...), są niemieckiemu dowództwu znane. (...) Zabezpieczenie odcinka południowego jest szczególnie ważne, ponieważ szybkie przedarcie się przeciwnika w tym miejscu może ruszyć z posad całą Pozycję Pomorską." Już w 1931 roku wydano rozkaz o rozpoczęciu budowy obiektów na odcinkach Strzaliny oraz Prusinowo Wałeckie***. Jednym z tych stanowisk był - określony wówczas sygnaturą S. 4 - schron, który ostatecznie otrzymał wyróżnik Pr. West 14, a jest bohaterem dzisiejszego posta.
A bohater był schronem nietuzinkowym! Jedynym w swoim rodzaju! A przy tym prekursorem. Obiekt już pierwotnie znajdował się na pozycji tyłowej. W 1932 roku na jego przedpolu znajdować się miały schrony o sygnaturach: Pr. Ost 6 i 5, Pr. West 3, 2 i 1****. Stanowisko bojowe Standu mogło prowadzić ogień w kierunku zachodnim, pokrywając zapole na wschód od obiektu Pr. West 7. Warto nadmienić, że kolejnych latach rozbudowy Pozycji Pomorskiej odcinek wschodni, jak i zachodni wypełniono kolejnymi obiektami o rozmaitych funkcjach.
Już oglądając schron na zewnątrz, spostrzec można, że schron Pr. West 14 nie był typową dla lat 1930-33 konstrukcją. Do wnętrza obiektu prowadziły dwa wejścia - oba zamykane stalowymi drzwiami z wyłazem lub bez. Otwory wejściowe zostały umieszczone niekonwencjonalnie - w narożnikach tylnej ściany schronu: jedno z nich wybiega w kierunku zapola, drugie w kierunku międzypola! Elewacja - w ramach kamuflażu - wokół wejść została pokryta grubą warstwą pozornie niedbale położonego tynku. Ponadto, o czym świadczą charakterystyczne zagłębienia, w tynk ten powtykane były spore otoczaki (patrz: zdjęcia). Gdy już wejdziemy do bloku wejściowego, okazuje się (i tu znów nietypowo!), że obiekt otrzymał stanowiska obrony wewnętrznej. Jedno z nich było... dwustronne. Można było prowadzić z niego ostrzał w jedną lub drugą stronę, pokrywając ogniem, w zależności od potrzeb, jedno lub drugie wejście do schronu! Trzeba przyznać - dosyć kuriozalne rozwiązanie z taktycznego punktu widzenia! To nie koniec zaskoczeń! Stanowisko otrzymało niewielką izbę załogi, co w 1932 roku było rzadkim rozwiązaniem.
W artykule S. Sabiena (który gorąco polecam!) znajdziemy nt. Pr. West 14 kolejną ciekawą informację: autor cytuje fragment niemieckiego rozkazu z dnia 28 kwietnia 1931 roku, z którego dowiadujemy się, że obiekt "należy zaplanować z pomieszczeniem służącym dla łączności"*****. Wraz z autorem artykułu możemy wnioskować, że Pr. West 14 był schronem dowodzenia. I rzeczywiście: w najlepiej zachowanym pomieszczeniu odnajdziemy wyraźne ślady po montażu rozwiniętej instalacji łączności, noszącej także oznaki późniejszych modyfikacji.
Ostatnim pomieszczeniem, obecnie najgorzej zachowanym i częściowo zasypanym, była standardowa izba bojowa. Zastosowano tu płytę stalową o wymiarach 280 x 180 x 10 cm. Na uwagę zasługuje fakt, że stanowisko zachowało się całkiem dobrze. Niełatwo do niego dotrzeć, szczególnie latem, gdyż schron znajduje się w kępie drzew otoczonej polami. Jednak warto podjąć ten wysiłek, gdyż obcowanie z tym zabytkiem to prawdziwa forteczna uczta! ;)
Metryczka:
Schron bojowy dla km Pr. West 14 (Unterstand für ein M.G. mit Schartenplatte Pr. West 14)
Umocnienia:
Pozycja Pomorska (Pommern-Stellung)
Odcinek:
Prusinowo Wałeckie Zachód (Preussendorf West)
Pancerze:
1x płyta stalowa o grubości 10 cm, 2x ciężkie drzwi stalowe z wyłazem lub bez, 2x tarcza ze strzelnicą broni ręcznej o grubości 2 cm ("ramka"), 3x ciężkie drzwi stalowe dwudzielne (?)
Przedsionek. Zachowała się oryginalna farba. Był to z pewnością element kamuflażu: ciemna, zielona farba pokrywała tą część ściany, która mogła być widoczna po otworzeniu drzwi.
Przedsionek. Zachowała się oryginalna farba. Był to z pewnością element kamuflażu: ciemna, zielona farba pokrywała tą część ściany, która mogła być widoczna po otworzeniu drzwi.
Izba załogi. Po lewej, pod stropem, zawór wprowadzający powietrze. Poniżej kotwy świadczące o instalacji podstawy pod filtrowentylator. Po prawej stanowisko obrony wewnętrznej.
Izba załogi. Po lewej, pod stropem, zawór wprowadzający powietrze. Poniżej kotwy świadczące o instalacji podstawy pod filtrowentylator. Po prawej stanowisko obrony wewnętrznej.
Izba załogi. Po lewej przejście do przedsionka, po prawej do izby łączności/dowodzenia. Pomiędzy nimi prawdopodobnie znajdował się zawór zamykający przewód kominowy (?).
Izba załogi. Po lewej przejście do przedsionka, po prawej do izby łączności/dowodzenia. Pomiędzy nimi prawdopodobnie znajdował się zawór zamykający przewód kominowy (?).
Izba załogi. Stanowisko obrony wewnętrznej. Ogień stąd prowadzony pokrywał otwór wejściowy wyprowadzony w kierunku międzypola. Stanowisko pozbawiono pancerza - tzw. "ramki".
Izba załogi. Stanowisko obrony wewnętrznej. Ogień stąd prowadzony pokrywał otwór wejściowy wyprowadzony w kierunku międzypola. Stanowisko pozbawiono pancerza - tzw. "ramki".
Izba łączności/dowodzenia. Zdekompletowany zawór zamykający przewód systemu wentylacyjnego.
Izba łączności/dowodzenia. Zawory zamykające przewody doprowadzające i odprowadzające powietrze z pomieszczenia. Poniżej kotwy świadczące o instalacji podstawy pod filtrowentylator.
Izba łączności/dowodzenia. Zawory zamykające przewody doprowadzające i odprowadzające powietrze z pomieszczenia. Poniżej kotwy świadczące o instalacji podstawy pod filtrowentylator.
Izba łączności/dowodzenia. Ściany noszą ślady montażu rozbudowanej instalacji łączności.
Przedsionek. W głębi wejście wyprowadzone w kierunku zapola.
*Za cenne informacje dziękuję Dariusz Pstuś/4 Historie
**S. Sabien, "Pozycja Pomorska. Pierwszy etap budowy Pozycji Pomorskiej w świetle dokumentów z Federalnego Archiwum Wojskowego we Freiburgu", "4 Historie" 1, 2015, s. 51.
***Tamże, s. 52.
****Mapa: M. Dudek, "Fortyfikacje Wału Pomorskiego w okolicy Wałcza od Zdbic do Lasu Rutwickiego", Gliwice 2012, s. 171, 181.
*****S. Sabien, dz. cyt., s. 52.
=============================== Jeśli chcesz - wesprzyj mnie - https://patronite.pl/Fortyfikacje ===============================
Dzisiaj zajrzymy do Krosna Odrzańskiego - "Stadt der Weber", czyli "miasta tkaczy", by zobaczyć co oznacza fortyfikacyjne 3w1!* Na pierwszy ogień: sch...
Dzisiaj nietypowy, ale ściśle związany ze sztuką fortyfikacyjną obiekt! Nierzadko na arcyciekawy zabytek architektury militarnej możemy natknąć się w ...
Przenosimy się w okolice Czerwieńska i Nietkowa. Jeśli komuś z Państwa jest trochę za gorąco, to proszę - trochę śniegu dla ochłody. Stand wkomponowa...
Tak jak obiecałem - wracam Jak już relacjonowałem, ostatnimi czasy wypuściłem się na bezdroża Wału Pomorskiego w okolicach Strzalin i Tuczna. Większo...
Dla wszystkich czytelników strony FORTYFIKACJE oraz PORTAL FORTECZNY przygotowałem specjalną tapetę z kalendarzem na pulpit. Propozycję postanowiłem w...
Czy zdarzyło się Państwu poszukiwanie schronu przez ponad godzinę, gdzie ostatecznie okazało się, że parokrotnie przeszliście po jego stropie? Mi tak....
Muszę Państwu powiedzieć, że wprost uwielbiam niemiecką szkołę fortyfikacyjną przełomu lat 20. i 30. XX wieku. Był to czas, w którym Niemcy były oficj...
Już jakiś czas temu prezentowałem Państwu unikalny obiekt znad Odry. To hybrydowe stanowisko łączyło w sobie funkcję prostego ukrycia dla piechoty ora...
Obecna forma - widoczna na zdjęciach - to efekt odbudowy kościoła w latach 1983–1984 przez mieszkańców wsi pod nadzorem salezjanina ks. W. Dąbrowskieg...
Początki bywają trudne. Podobnie było z budową fortyfikacji. Program budowy niemieckich umocnień dwudziestolecia międzywojennego sięga początku lat 20...
Jego sylwetka znalazła się na tapecie z kalendarzem Fortyfikacje na grudzień 2017, wypadałoby więc pokrótce zaprezentować schron bojowy Oder-Stellung ...
Werkgruppe "Ludendorff" obejmowała bagatela 7 połączonych ze sobą podziemnymi chodnikami obiektów (z wyjątkiem jednego eksperymentalnego schronu). Jed...
Dla wszystkich czytelników strony FORTYFIKACJE oraz PORTAL FORTECZNY przygotowałem specjalną tapetę z kalendarzem na pulpit. Propozycję postanowiłem...
Pozycja Odry pod względem zachowania, to umocnienia pełne kontrastów. Obecnie dosyć często odwiedzam okolice Nowej Soli. Napotkanie w tym obszarze na ...
Powrót na Front Ufortyfikowany Łuku Odry-Warty! :) Tym razem obiekt, który - szczerze mówiąc - zawsze pomijałem... Położony ok. 2km od Mostków, z dala...
Ponownie nawiedzamy okolice Strzalin Tym razem obejrzymy młodszego brata prezentowanych już na Fortyfikacje, wzniesionych również na tym odcinku, sta...
"Jedno z czterech identycznych dzieł bojowych wzniesionych w szyjowej części umocnień cytadeli. Dzieło murowano-ziemne o skazamatowanym i opatrzonym
...
Pz. W. 865 to chyba jeden z najsłynniejszych obiektów na całym tzw. MRU. Jest to zarazem jeden z najstarszych schronów tej linii umocnień. Łączył on w...
This website uses cookies to manage authentication, navigation, and other functions. By using our website, you agree that we can place these types of cookies on your device.