Odcinek pomiędzy Tucznem a Wałczem miał szczególną wagę dla niemieckiej obrony Pomorza*. Podkreśla to m.in. pismo Ministerstwa Obrony Rzeszy, którego ciekawy fragment znajdziemy w artykule S. Sabiena w czasopiśmie 4 Historie**: "Polskie plany - w przypadku konfliktu zbrojnego - wdarcia się z zaskoczenia w głąb terytorium Niemiec (...), są niemieckiemu dowództwu znane. (...) Zabezpieczenie odcinka południowego jest szczególnie ważne, ponieważ szybkie przedarcie się przeciwnika w tym miejscu może ruszyć z posad całą Pozycję Pomorską." Już w 1931 roku wydano rozkaz o rozpoczęciu budowy obiektów na odcinkach Strzaliny oraz Prusinowo Wałeckie***. Jednym z tych stanowisk był - określony wówczas sygnaturą S. 4 - schron, który ostatecznie otrzymał wyróżnik Pr. West 14, a jest bohaterem dzisiejszego posta.
A bohater był schronem nietuzinkowym! Jedynym w swoim rodzaju! A przy tym prekursorem. Obiekt już pierwotnie znajdował się na pozycji tyłowej. W 1932 roku na jego przedpolu znajdować się miały schrony o sygnaturach: Pr. Ost 6 i 5, Pr. West 3, 2 i 1****. Stanowisko bojowe Standu mogło prowadzić ogień w kierunku zachodnim, pokrywając zapole na wschód od obiektu Pr. West 7. Warto nadmienić, że kolejnych latach rozbudowy Pozycji Pomorskiej odcinek wschodni, jak i zachodni wypełniono kolejnymi obiektami o rozmaitych funkcjach.
Już oglądając schron na zewnątrz, spostrzec można, że schron Pr. West 14 nie był typową dla lat 1930-33 konstrukcją. Do wnętrza obiektu prowadziły dwa wejścia - oba zamykane stalowymi drzwiami z wyłazem lub bez. Otwory wejściowe zostały umieszczone niekonwencjonalnie - w narożnikach tylnej ściany schronu: jedno z nich wybiega w kierunku zapola, drugie w kierunku międzypola! Elewacja - w ramach kamuflażu - wokół wejść została pokryta grubą warstwą pozornie niedbale położonego tynku. Ponadto, o czym świadczą charakterystyczne zagłębienia, w tynk ten powtykane były spore otoczaki (patrz: zdjęcia). Gdy już wejdziemy do bloku wejściowego, okazuje się (i tu znów nietypowo!), że obiekt otrzymał stanowiska obrony wewnętrznej. Jedno z nich było... dwustronne. Można było prowadzić z niego ostrzał w jedną lub drugą stronę, pokrywając ogniem, w zależności od potrzeb, jedno lub drugie wejście do schronu! Trzeba przyznać - dosyć kuriozalne rozwiązanie z taktycznego punktu widzenia! To nie koniec zaskoczeń! Stanowisko otrzymało niewielką izbę załogi, co w 1932 roku było rzadkim rozwiązaniem.
W artykule S. Sabiena (który gorąco polecam!) znajdziemy nt. Pr. West 14 kolejną ciekawą informację: autor cytuje fragment niemieckiego rozkazu z dnia 28 kwietnia 1931 roku, z którego dowiadujemy się, że obiekt "należy zaplanować z pomieszczeniem służącym dla łączności"*****. Wraz z autorem artykułu możemy wnioskować, że Pr. West 14 był schronem dowodzenia. I rzeczywiście: w najlepiej zachowanym pomieszczeniu odnajdziemy wyraźne ślady po montażu rozwiniętej instalacji łączności, noszącej także oznaki późniejszych modyfikacji.
Ostatnim pomieszczeniem, obecnie najgorzej zachowanym i częściowo zasypanym, była standardowa izba bojowa. Zastosowano tu płytę stalową o wymiarach 280 x 180 x 10 cm. Na uwagę zasługuje fakt, że stanowisko zachowało się całkiem dobrze. Niełatwo do niego dotrzeć, szczególnie latem, gdyż schron znajduje się w kępie drzew otoczonej polami. Jednak warto podjąć ten wysiłek, gdyż obcowanie z tym zabytkiem to prawdziwa forteczna uczta! ;)
Metryczka:
Schron bojowy dla km Pr. West 14 (Unterstand für ein M.G. mit Schartenplatte Pr. West 14)
Umocnienia:
Pozycja Pomorska (Pommern-Stellung)
Odcinek:
Prusinowo Wałeckie Zachód (Preussendorf West)
Pancerze:
1x płyta stalowa o grubości 10 cm, 2x ciężkie drzwi stalowe z wyłazem lub bez, 2x tarcza ze strzelnicą broni ręcznej o grubości 2 cm ("ramka"), 3x ciężkie drzwi stalowe dwudzielne (?)
Przedsionek. Zachowała się oryginalna farba. Był to z pewnością element kamuflażu: ciemna, zielona farba pokrywała tą część ściany, która mogła być widoczna po otworzeniu drzwi.
Przedsionek. Zachowała się oryginalna farba. Był to z pewnością element kamuflażu: ciemna, zielona farba pokrywała tą część ściany, która mogła być widoczna po otworzeniu drzwi.
Izba załogi. Po lewej, pod stropem, zawór wprowadzający powietrze. Poniżej kotwy świadczące o instalacji podstawy pod filtrowentylator. Po prawej stanowisko obrony wewnętrznej.
Izba załogi. Po lewej, pod stropem, zawór wprowadzający powietrze. Poniżej kotwy świadczące o instalacji podstawy pod filtrowentylator. Po prawej stanowisko obrony wewnętrznej.
Izba załogi. Po lewej przejście do przedsionka, po prawej do izby łączności/dowodzenia. Pomiędzy nimi prawdopodobnie znajdował się zawór zamykający przewód kominowy (?).
Izba załogi. Po lewej przejście do przedsionka, po prawej do izby łączności/dowodzenia. Pomiędzy nimi prawdopodobnie znajdował się zawór zamykający przewód kominowy (?).
Izba załogi. Stanowisko obrony wewnętrznej. Ogień stąd prowadzony pokrywał otwór wejściowy wyprowadzony w kierunku międzypola. Stanowisko pozbawiono pancerza - tzw. "ramki".
Izba załogi. Stanowisko obrony wewnętrznej. Ogień stąd prowadzony pokrywał otwór wejściowy wyprowadzony w kierunku międzypola. Stanowisko pozbawiono pancerza - tzw. "ramki".
Izba łączności/dowodzenia. Zdekompletowany zawór zamykający przewód systemu wentylacyjnego.
Izba łączności/dowodzenia. Zawory zamykające przewody doprowadzające i odprowadzające powietrze z pomieszczenia. Poniżej kotwy świadczące o instalacji podstawy pod filtrowentylator.
Izba łączności/dowodzenia. Zawory zamykające przewody doprowadzające i odprowadzające powietrze z pomieszczenia. Poniżej kotwy świadczące o instalacji podstawy pod filtrowentylator.
Izba łączności/dowodzenia. Ściany noszą ślady montażu rozbudowanej instalacji łączności.
Przedsionek. W głębi wejście wyprowadzone w kierunku zapola.
*Za cenne informacje dziękuję Dariusz Pstuś/4 Historie
**S. Sabien, "Pozycja Pomorska. Pierwszy etap budowy Pozycji Pomorskiej w świetle dokumentów z Federalnego Archiwum Wojskowego we Freiburgu", "4 Historie" 1, 2015, s. 51.
***Tamże, s. 52.
****Mapa: M. Dudek, "Fortyfikacje Wału Pomorskiego w okolicy Wałcza od Zdbic do Lasu Rutwickiego", Gliwice 2012, s. 171, 181.
*****S. Sabien, dz. cyt., s. 52.
=============================== Jeśli chcesz - wesprzyj mnie - https://patronite.pl/Fortyfikacje ===============================
Szlak: Wał Pomorski - Linia Noteci/Die Pommernstellung - Netzestellung rozwija się! Dotychczas zaśmiecone i totalnie zarośnięte obiekty ukazują swe, d...
Już w 1924 roku rozpoczęto w Głogowie budowę niewielkich żelbetowych schronów. Prawdziwie przełomowy okazał się rok 1928 - padł wówczas rozkaz budowy ...
Co słychać nad Odrą? Sprawdźmy w Ścinawie! Przy okazji możemy odwiedzić kilka schronów Pozycji Odry. O fortyfikacjach w okolicach tego dolnośląskiego...
Okolice Tarnawy raz jeszcze. Jest to odcinek bogaty w ciekawe/dobrze zachowane obiekty, więc wracać będziemy tu jeszcze kilkukrotnie! Dziś MG-Scharten...
Nad Odrą są miejsca, których nazwy na długo mogą utkwić w pamięci. Dla mnie takim miejscem będzie wieś o urokliwej nazwie Wielobłota. Właśnie w okolic...
Artykuł w dwóch wymiarach archiwalny: 1. Najważniejsze. Stand obecnie został zopiekowany i zajmuje się nim 4x4 Dream Team w ramach Skansen Fortyfikacy...
Dla wszystkich czytelników strony FORTYFIKACJE przygotowałem specjalną tapetę z kalendarzem na pulpit. Propozycję postanowiłem na próbę wzbogacić o ta...
Wyjątkowy, bardzo dobrze zachowany schron niemiecki, wzniesiony na początku lat 30. Posiadał niewielką kubaturę. Zbudowany w okresie, kiedy kategorie ...
Trudno w to uwierzyć, ale są wśród "bunkrołazów" miłujących tzw. "MRU" ? są tacy, którzy... nie wiedzą nic na temat północnego, czy południowego odcin...
Na mroźne długie zimowe wieczory proponuję trochę upału! ☀️ Gdy wykonywałem poniższe zdjęcia, a miało to miejsce w okolicach godziny 13.00, powietrze ...
Wracamy do Poznania! Meteorolodzy straszą ponoć zimą stulecia, więc dziś w ramach przygotowania na taką aurę schron mobilizacyjny w zimowej odsłonie. ...
Skierujmy nasze oczy ku Pozycji Pomorskiej! ? Pogoda nie rozpieszcza, ale prędzej, czy później nadejdą dni o znośnej pogodzie, pozwalającej na eksplor...
Nie - nie zapomniałem o prowadzeniu profilu Dla przełamania monotonii dziś... Pommern-Stellung w Zwierzyniu i niesamowity, bardzo dobrze zachowany sc...
We wrześniu 2001r. w Szczecinie/Dziewokliczu odnaleziono (oczywiście przypadkiem) niesamowity artefakt II wojny światowej: wieżę czołgową. Z czasem ok...
Największy schron znajdujący się na terenie tzw. strzelnicy piechoty nad Wartą! J2 IV* był standardową konstrukcja, prawdopodobnie z roku 1888, wznies...
No to Odra! Rzeka oczywiście! A nad nią Oder-Stellung! 1935 rok był dla umocnień tej linii niezwykle ważny. Przede wszystkim wzbogaciła się ona o pot...
Na. 13 to typowy obiekt jednosektorowy, o charakterystycznej dla leśnych odcinków odporności C, przeznaczony dla ognia ukośnego. Położony jest nad Jez...
Niedaleko eksplorowanego przez nas już schronu Ru. 6* znajdziemy jeszcze jeden ciekawy zabytek niemieckiej sztuki fortyfikacyjnej! Nad Młynówką ma się...
This website uses cookies to manage authentication, navigation, and other functions. By using our website, you agree that we can place these types of cookies on your device.