Rzeczony schron bojowy dla karabinu maszynowego z izbą dla jednej drużyny nr 749 to konstrukcja bojowa położona nieopodal przeprawy promowej w Pomorsku. Znajdował się w pobliżu dwóch innych ukryć dla drużyn wypadowych. Obiekt ulokowany został na terenie pomiędzy wałem przeciwpowodziowym a rzeką. Najlepszą porą na dotarcie do niego wydaje się zima, ewentualnie jesień lub wczesna wiosna. Jego otoczenie mocno porośnięte jest roślinnością. Na uwagę zasługuje elewacja wejściowa - na której znaleźć możemy pozostałości oryginalnego farbomaskowania. Ciekawe jest również otoczenie Stand'u: zachowały się elementy pierwotnego kształtu nasypów ziemnych. Płyta stalowa wydaje się przysypana tak, jak to miało miejsce w 1945 roku!
Elewacja wejściowa. W płaszczyźnie widoczne elementy stalowe: cztery czerpnie powietrza, klamry drabinek prowadzących na strop, po pałąkach na siatkę maskującą pozostały jedynie kikuty...
Wejdźmy do środka! W tym względzie Stand nr 750 wydaje się klasycznym projektem: składał się z trzech pomieszczeń. Załoga izby bojowej chroniona była przez płytę stalową 7P7. Pomieszczenie to było niewielkie, a warunki, które tu panowały bardziej niż spartańskie! Pomiędzy kazamatą a izbą załogi znajdowała się śluza pośrednia. Od strony pomieszczenia bojowego zamykana stalowymi drzwiami dwudzielnymi typu 16P7, a od strony izby wypoczynku drzwiami gazoszczelnymi typu 19P7. Izba wypoczynku była dosyć sporych rozmiarów. Co ciekawe i izba bojowa, i pomieszczenie wypoczynku zyskały nieregularne kształty (patrz: zdjęcia). Żołnierze mogli liczyć na wypoczynek w pryczach, nie wykluczone były również hamaki. Obiekt zapewniał ochronę przed atakiem chemicznym. Zachowały się tu kompletne, acz mocno skorodowane obie 20 mm gazoszczelne tarcze karabinowe, czyli tzw. "skrzynki", w stanowiskach obrony wewnętrznej.
Izba wypoczynku: tylna ściana pomieszczenia, na której "dużo się dzieje". Po lewej widoczne stanowisko obrony wewnętrznej. W centralnej części przejście pomiędzy izbą załogi a blokiem wejściowym. Na prawo od niego, tuż pod stropem: ujścia przewodów kominowego, a obok wentylacyjnego, poniżej nich ślady po montażu telefonu wraz z baterią. Tuż przy posadzce, po prawej, ujście przewodu wentylacyjnego, jakieś 50 cm nad nim, ledwo widoczne ślady po montażu dla podstawy pod wentylator.
Do schronu prowadziły dwa wejścia, oddzielone od izby wypoczynku śluzą przeciwgazową, która - tradycyjnie dla obiektów tego etapu budowy - spełniała również funkcje magazynowe i toalety (tu zlokalizowany był pojemnik WC). Oba wejścia do schronu zamykane były stalowymi drzwiami z wyłazem lub bez (tzw. "starego typu"). Oba wejścia ponadto przestrzeliwane były przez strzelnice stanowisk obrony wewnętrznej. W śluzie przeciwgazowej warto zwrócić uwagę na komory minowe (niem. Sprengnische) - schron był przygotowany na ewentualne zniszczenie wejść, w razie gdyby załoga musiała w warunkach bojowych opuścić stanowisko.
Izba bojowa: na pierwszym planie zdekompletowana płyta stalowa 7P7. Ktoś "zaopiekował się" (a może ukradł?) zasuwy wraz z prowadnicami... Na ścianach widoczne ślady po zalaniu wodą.
W całym schronie na ścianach podziwiać można sporo napisów eksploatacyjnych. Jak ukazują poniższe zdjęcia - obiekt jest regularnie zalewany. Podczas eksploracji w styczniu 2017 roku byłem zaskoczony, iż poziom wody był zdecydowanie niski - prawdopodobnie jakaś ekipa dokonała jego odwodnienia... Ciekawe co znaleźli i wynieśli?
Za pomoc dziękuję Dariusz Pstuś i Krzysztof Motyl!
Metryczka:
Schron bojowy dla karabinu maszynowego z izbą dla jednej drużyny nr 749 (MG-Schartenstand mit Einheitsgruppe)
Umocnienia:
Pozycja Odry (Oderstellung)
Odcinek:
Pomorsko (Pommerzig)
Pancerze:
1x 7P7, 2x drzwi stalowe z wyłazem lub bez, 1x 16P7, 1x 19P7, 1x 1 cm drzwi stalowe dwudzielne, 1x drzwi gazoszczelne, 2x 20 mm gazoszczelna tarcza karabinowa
Elewacja wejściowa: wejście ulokowane po lewej stronie. Zachodzące słońce oświetla nieco lico ściany, na której widać pozostałości oryginalnego farbomaskowania. Po prawej widać charakterystyczną podłużną wnękę - pierwotnie znajdowała się w niej rura kominowa.
Elewacja wejściowa: wejście ulokowane po lewej stronie. Zachodzące słońce oświetla nieco lico ściany, na której widać pozostałości oryginalnego farbomaskowania. Po prawej widać charakterystyczną podłużną wnękę - pierwotnie znajdowała się w niej rura kominowa.
Elewacja wejściowa. W płaszczyźnie widoczne elementy stalowe: cztery czerpnie powietrza, klamry drabinek prowadzących na strop, po pałąkach na siatkę maskującą pozostały jedynie kikuty...
Elewacja wejściowa. W płaszczyźnie widoczne elementy stalowe: cztery czerpnie powietrza, klamry drabinek prowadzących na strop, po pałąkach na siatkę maskującą pozostały jedynie kikuty...
Elewacja bojowa. Płyta stalowa 7P7 uchowała się. Uwagę należy zwrócić na pierwotny poziom nasypu ziemnego, który praktycznie zakrył całą powierzchnię płyty. Zabieg taki miał umożliwić kamuflaż tejże elewacji.
Elewacja bojowa. Płyta stalowa 7P7 uchowała się. Uwagę należy zwrócić na pierwotny poziom nasypu ziemnego, który praktycznie zakrył całą powierzchnię płyty. Zabieg taki miał umożliwić kamuflaż tejże elewacji.
Po drzwiach "starego wzoru" zachowała się ościeżnica wraz z gniazdami oraz pozostałości filcowej uszczelki.
Po drzwiach "starego wzoru" zachowała się ościeżnica wraz z gniazdami oraz pozostałości filcowej uszczelki.
Zdjęcie ukazujące montaż uszczelki do ościeżnicy. Odpowiednio wykrojony filc założony był na niewielkie trzpienie, do których dociśnięty był stalowym podłużnym płaskownikiem.
Zdjęcie ukazujące montaż uszczelki do ościeżnicy. Odpowiednio wykrojony filc założony był na niewielkie trzpienie, do których dociśnięty był stalowym podłużnym płaskownikiem.
Trzpień w ościeżnicy, na który nałożona była filcowa uszczelka.
Izba wypoczynku. Stanowisko obrony wewnętrznej z lekką stalową tarczą z 20 mm gazoszczelną tarczą karabinową - tzw. pancerzem "skrzynkowym".
Izba wypoczynku: na ścianach widoczne ślady po montażu prycz dla 6 żołnierzy. Po prawej widoczna nisza oświetleniowa. W głębi po prawej wejście do śluzy prowadzącej do kazamaty.
Izba wypoczynku: na ścianach widoczne ślady po montażu prycz dla 6 żołnierzy. Po prawej widoczna nisza oświetleniowa. W głębi po prawej wejście do śluzy prowadzącej do kazamaty.
Izba wypoczynku. Kompletny zawór zamykający wlot systemu wentylacyjnego.
Izba wypoczynku. Po prawej przejście do bloku wejściowego. Na ścianach widoczne ślady po montażu prycz.
Izba załogi: tylna ściana pomieszczenia, na której "dużo się dzieje". Po lewej widoczne stanowisko obrony wewnętrznej. W centralnej części przejście pomiędzy izbą załogi a blokiem wejściowym. Na prawo od niego, tuż pod stropem: ujścia przewodów kominowego, a obok wentylacyjnego, poniżej nich ślady po montażu telefonu wraz z baterią. Tuż przy posadzce, po prawej, ujście przewodu wentylacyjnego, jakieś 50cm nad nim, ledwo widoczne ślady po montażu dla podstawy pod filtrowentylator.
Izba załogi: tylna ściana pomieszczenia, na której "dużo się dzieje". Po lewej widoczne stanowisko obrony wewnętrznej. W centralnej części przejście pomiędzy izbą załogi a blokiem wejściowym. Na prawo od niego, tuż pod stropem: ujścia przewodów kominowego, a obok wentylacyjnego, poniżej nich ślady po montażu telefonu wraz z baterią. Tuż przy posadzce, po prawej, ujście przewodu wentylacyjnego, jakieś 50cm nad nim, ledwo widoczne ślady po montażu dla podstawy pod filtrowentylator.
Śluza pośrednia pomiędzy izbą bojową a pomieszczeniem wypoczynku. Od tej strony zamykana drzwiami gazoszczelnymi 19P7.
Śluza pośrednia pomiędzy izbą bojową a pomieszczeniem wypoczynku. Od tej strony zamykana drzwiami gazoszczelnymi 19P7.
Izba bojowa: na pierwszym planie zdekompletowana płyta stalowa 7P7. Ktoś "zaopiekował się" (a może ukradł?) zasuwy wraz z prowadnicami... Na ścianach widoczne ślady po zalaniu wodą.
Izba bojowa: na pierwszym planie zdekompletowana płyta stalowa 7P7. Ktoś "zaopiekował się" (a może ukradł?) zasuwy wraz z prowadnicami... Na ścianach widoczne ślady po zalaniu wodą.
Izba bojowa: po lewej nisza oświetleniowa, po prawej ujście przewodu kominowego (?) skrajnie po prawej widoczne są cztery trzpienie, na których zamonotowany był telefon (?).
Izba bojowa: po lewej nisza oświetleniowa, po prawej ujście przewodu kominowego (?) skrajnie po prawej widoczne są cztery trzpienie, na których zamonotowany był telefon (?).
Izba bojowa: lewa ściana, która nieregularny kształt zawdzięcza niszy, w której widoczne są ślady po półkach.
