Obiekt, który dzisiaj obejrzymy, łamie zasadę, że schrony bierne to nudne obiekty. Ukrycie nr 504, bo o nim tu mowa, to schron wzniesiony w pobliżu wsi Drogomil. Pozycja Odry na tym odcinku urzutowana została w dwie linie. Pierwsza z nich została wzniesiona tuż nad brzegiem rzeki. Druga linia została ulokowana wzdłuż drogi łączącej Bytom Odrzański z Dobrzejowicami (obecnie DW 292). Schron nr 504* był elementem drugiej linii umocnień. Budowniczy wkomponowali go w zbocze pagórka, a elewacja wejściowa wychodziła na drogę polną łączącą szosę z zabudowaniami Drogomila. Taka lokalizacja mocno sprzyjała maskowaniu schronu: od przedpola osłonięty był wysokim nasypem dzisiejszej drogi wojewódzkiej. Do schronu prowadziło jedno wejście zamykane drzwiami 14P7. Sama elewacja wejściowa otrzymała skromne rozmiary, ponadto duża część schronu znalazła się pod ziemią. Po wojnie schron został uszkodzony poprzez siłowe pozyskanie z niego stalowych drzwi. By wydobyć je wraz z ościeżnicą użyto ładunków wybuchowych! Eksplozja uszkodziła elewację wejściową oraz przedsionek schronu... Cokolwiek, obiekt zachował się w całości.

Przedsionek. Widoczny, uszkodzony wybuchem, strop. Po lewej wejścia do izb.

Ogromną przeszkodą w eksploracji obiektu jest woda! Penetracji powinny dokonywać osoby z dużym doświadczeniem. Woda mocno wypełnia cały obiekt. Poruszanie się ponadto bardzo utrudnia zalegający gruz oraz głęboki muł. Poziom wody potrafi przekraczać nawet 1,2 m.

Projekt składał się z trzech pomieszczeń. Identyfikacja dwóch z nich nie nastręcza trudności. Tuż za wejściem znajdował się przedsionek. Izba ta pełniła kilka funkcji: magazynową, toalety (tu znajdował się pojemnik na nieczystości) oraz śluzy gazoszczelnej. Tu znajdował się również wlot wyjścia ewakuacyjnego. Po wejściu do schronu członek załogi po lewej ręce miał dwie pary drzwi. Te, znajdujące się najbliżej wejścia do schronu, prowadziły do izby wypoczynku dla drużyny wypadowej. Znajdowało się tu aż dwanaście prycz. Izba ta była znakomitym ukryciem dla żołnierzy chcących wypoczynku lub ratunku podczas ostrzału przeciwnika. Na wyposażeniu z pewnością był tu piec okopowy. Charakterystyczne zawory na ścianach wskazują, że pomieszczenie dawało również schronienie przed atakiem chemicznym.

Izba wypoczynku. Ściana rozdzielająca ją od przedsionka ucierpiała w eksplozji.

Trzecie pomieszczenie, będące niewiele większe od przedsionka, jest trudniejsze do identyfikacji. K. Motyl i T. Andrzejewski w swym artykule stwierdzili, że schron nr 504 pełnił "funkcję schronu dowódcy odcinka", że posiadał izbę oficerską**. Ową izbą oficerską było prawdopodobnie to ostatnie pomieszczenie. Znajdowały się tu trzy prycze. Trudno jest mi wchodzić w polemikę z powyższą tezą, tym bardziej, że nie znam na ten temat dokumentów. Pomiędzy pomieszczeniami wypoczynku i oficerów znajdowało się dodatkowe przejście.

Metryczka:

Schron bierny nr 504
(Unterstand nr 504)

Umocnienia: Pozycja Odry (Oder-Stellung)
Odcinek: Drogomil*** (Nenkersdorf)
Pancerze: 1x 14P7, 2x 16P7, 1x 19P7
Uzbrojenie: --
Odporność: B1
Rok budowy: 1936****

Galeria:

*Tradycyjnie proszę o nie ujawnianie publicznie dokładnej lokalizacji schronu! Komentarze zawierające taką informację będę usuwał! Dziękuję!

**T. Andrzejewski, K. Motyl, „Charakterystyka obiektów «Oderstellung» w rejonie Bytomia Odrzańskiego” [w:] „Budownictwo obronne Środkowego Nadodrza. Powiat nowosolski”, red. T. Andrzejewskie, Nowa Sól 2003, s. 135.

***Za pomoc dziękuję Dariusz Pstuś/4 Historie

****T. Andrzejewski, K. Motyl, „Charakterystyka obiektów..., s. 135.