Oder-Stellung: Schron bojowy dla km o ogniu czołowym z kopułą obserwacyjną nr 687

Szczegóły
Kategoria: Między wojnami
Odsłony: 732
View Comments

Pozycja Odry pod względem zachowania, to umocnienia pełne kontrastów. Obecnie dosyć często odwiedzam okolice Nowej Soli. Napotkanie w tym obszarze na obiekt zachowany choć w stanie dostatecznym graniczy z cudem! Przy tym wzdłuż całej linii, od okolic Wrocławia, aż po Eisenhüttenstadt, można napotkać albo całe odcinki, albo choć pojedyncze schrony zachowane w stanie bardzo dobrym. Dziś właśnie odwidzimy taki odcinek i taki Stand o tak dobrym stanie zachowania. Wybierzemy się w okolice Przytoku, a obiekt, który obejrzymy, to schron bojowo-obserwacyjny nr 687.

Strop obiektu. Mała kopuła obserwacyjna 9P7.

Stand został wzniesiony w wierzchołku sporego meandru Odry. Rzeka w tym miejscu zmienia swój bieg z zachodniego na północny. Schron został ulokowany w szczycie wału przeciwpowodziowego, który jednocześnie miał być gwarantem jego kamuflażu. Jego stanowisko ogniowe obejmowało oś koryta Odry. Obiekt znajdował się dosyć blisko brzegu, od którego obecnie dzieli go około 70 m. Mapy z lat 30. XX wieku wskazują, że na zapolu schronu znajdowało się niewielkie starorzecze. Obecnie na zapolu znajduje się nieduży staw rybny. Do wnętrza schronu prowadziły dwa wejścia, oba zamykane drzwiami stalowymi 14P7. Współcześnie - w wyniku podnoszenia wysokości wałów - elewacja wejściowa została częściowo przysypana. Dostać się do środka można tylko jednym z wejść. W odsłoniętej płaszczyźnie elewacji odnajdziemy czerpnie/wyrzutnie powietrza, ślady po zdemontowanych pałąkach na siatkę maskującą oraz zachowaną drabinkę klamrową. Elewacja bojowa kryje w sobie odsłoniętą częściowo płytę stalową typu 7P7. Nad poziomem wału przeciwpowodziowego góruje mała kopuła obserwacyjna typu 9P7.

Na pierwszym planie mała kopuła obserwatora piechoty 9P7, poniżej płyta stalowa 7P7 osadzona w elewacji czołowej.

Schron bojowo-obserwacyjny nr 687 należał do średniej wielkości projektów. Składał się z czterech pomieszczeń. Obecna penetracja obiektu jest mocno utrudniona. Jedno z wejść jest zasypane, drugie natomiast przysypane. Wnętrze schronu wypełnione jest wodą. W zależności od pory roku może być jej całkiem sporo. Na posadzce zalega spora ilość błota. Zwiedzając schron należy zachować dużą ostrożność! Pierwszym pomieszczeniem był przedsionek. W ścianach przylegających do otworów wejściowych ulokowano komory minowe - miały ułatwić załodze wyłączenie schronu z czynnej walki - jeśli schron zagrożony był zdobyciem przez wroga. W obiekcie komory te zachowały się w dobrym stanie, wraz z prowadnicami i małymi zasuwami. Przedsionek pełnił niejednokrotnie wiele roli, także w obiekcie nr 687. Były to funkcje śluzy gazowej, magazynowa, czy... toalety. Wszystko to na przestrzeni zamykającej się w wymiarach 1,10 x 4,40 m.

Przedsionek. Na pierwszym planie, po lewej, nisza oświetleniowa. Tuż za nią nisza magazynowa.

Z przedsionka prowadziło jedno przejście i łączyło go z izbą pogotowia bojowego. Od strony pomieszczenia pogotowia zamykane było stalowymi drzwiami dwudzielnymi typu 16P7. Izba pogotowia bojowego miała największą powierzchnię i zamykała się w wymiarach 3,80 x 4,40 m. Ślady montażu prycz na ścianach wskazują, że wypocząć mogło tu jednocześnie dwunastu żołnierzy. Wiele wskazuje, że nie była to drużyna wypadowa. W pozostałych pomieszczeniach widoczny był brak zamontowanych prycz. Żołnierze odbywający służbę w schronie skazani byli na spartańskie warunki bytowania. Mieli do dyspozycji telefon, piec (którego warunki użycia były ściśle określone), filtrowentylator - schron teoretycznie odporny był na atak chemiczny. Z pewnością obiekt nie był zelektryfikowany. Za oświetlenie we wszystkich izbach odpowiadały lampy karbidowe lub naftowe...

Izba pogotowia bojowego. Po lewej przejście do przedsionka. Po prawej wyjście ewakuacyjne.

Pomiędzy izbą pogotowia a pomieszczeniem bojowym zaprojektowano śluzę. Od strony pomieszczenia socjalnego zamykana była drzwiami gazoszczelnymi typu 19P7, od strony izby bojowej stalowymi drzwiami dwudzielnymi typu 16P7. Tutaj także ulokowano jedną z komór minowych.

Izba bojowa miała stosunkowo spore rozmiary: 2,90 x 2,20 m. Żołnierze obsługujący główne uzbrojenie schronu, czyli sMG 08, osłonięci byli stalową płytą typu 7P7 o grubości 10 cm. Izba bojowa wyposażona była w telefon, filtrowentylator oraz piec. W pomieszczeniu było na tyle dużo przestrzeni, że znalazła się tu również nisza magazynowa. W płaszczyźnie ograniczających ją ścian znajdowały się otwory, w których zamontowane były drewniane półki.

Izba bojowa. W środku kadru płyta stalowa 7P7.

Labirynt składających się na schron pomieszczeń kończy izba obserwatora. Od kazamaty bojowej odgraniczał ją krótki korytarz oraz stalowe drzwi dwudzielne. Było to najmniejsze pomieszczenie o wymiarach 1,90 x 1,00 m. Żołnierz prowadzący obserwację korzystał z osłony małej kopuły obserwatora piechoty typu 9P7. Obserwacja dalekiego przedpola była możliwa dzięki peryskopowi Pz.B.W.F.5a. Wgląd w bliskie przedpole odbywał się bez użycia osprzętu optycznego. Sama kopuła zachowała się w dobrym stanie: ostały się prowadnice i zasuwy czterech przezierników, spomiędzy nich wystają płaty filcowej izolacji. Niestety, prócz zaworów systemu wentylacyjnego oraz uchwytów, po których wspiąć się na stanowisko mógł żołnierz, nic nie zachowało się z samego stanowiska. Trudno określić, by na wyposażeniu obserwatora znajdował się telefon, z pewnością komunikację zapewniały rury głosowe. Obecność zaworów systemu wentylacyjnego wskazuje, że w izba odbywał się obieg powietrza.

Za garść cennych informacji na temat schronu dziękuję Dariuszowi Pstuś (4Historie)!

Metryczka:

Schron bojowy dla km o ogniu czołowym z kopułą obserwacyjną nr 687
(MG-Schartenstand mit Kleinglocke nr 687)
Umocnienia: Pozycja Odry (Oder-Stellung)
Odcinek: Przytok (Prittag)
Pancerze: 2x 14P7, 3x 16P7, 1x 19P7, 1x 9P7, 1x 7P7
Uzbrojenie: 1x MG 08
Odporność: B1
Rok budowy: 1935

Galeria:

 

*Proszę o nie ujawnianie dokładnej lokalizacji schronu!