W porządku - opuszczamy na chwilę Pozycję Pomorską! Wałomaniaków (do których się zaliczam) uspokajam - z pewnością szybko tam wrócimy!

Jak nie Pomorze... To Odra! Dziś pragnę zaprezentować Państwu bardzo ciekawy obiekt: dwusektorowy schron bojowy, któremu podczas inwentaryzacji w 1944 roku nadano nr 496. Tę nietypową konstrukcję wzniesiono we wczesnym etapie budowy Oder-Stellung! Trudno obecnie określić dokładnie rok budowy: Krzyszof Motyl w swej pracy podaje rok 1932, aczkolwiek zastosowanie płyty stalowej 8cm może wskazywać na inny rok wzniesienia.

Schron ulokowano w odległości ok. 80 m od brzegu rzeki w stromym zboczu krawędzi terasy. Schron posiadał dwa stanowiska bojowe, które ogniem bocznym pokrywały koryto Odry. Obecnie obiekt jest nietrudny do zlokalizowania: przez jego bliskie przedpole przebiega źle utrzymana droga. Teren porasta las liściasty.

Jak wiele innych obiektów Pozycji Odry i ten został również objęty akcją pozyskiwania pancerzy. Eksplozje ładunków wybuchowych poczyniły widoczne zniszczenia, aczkolwiek strop Stand'u pozostał na swoim miejscu, a ściany zewnętrzne/wewnętrzne jedynie w niewielkim stopniu przemieściły się. Już na pierwszy rzut oka widać, że schron nr 496 był projektem nadzwyczajnym, oczywiście jak na warunki roku 1932! W dostatecznie zachowanej elewacji wejściowej odnajdziemy dwa wejścia. Oba zamykane były stalowymi drzwiami z wyłazem lub bez. Elewacja jest stosunkowo sporej wielkości, dwuczęściowa, w kształcie litery "L". Większość budowanych wówczas schronów bojowych posiadało tylko jedno wejście, a elewacje były naprawdę niewielkie! Uchowały się również obie ściany bojowe, cokolwiek na każdej widoczne są ślady akcji zezłomowania płyt stalowych.

Wejdźmy do środka! Jak na konstrukcję z początku lat 30. Stand Ne. 4 posiadał imponującą liczbę pomieszczeń: było ich aż cztery! Patrząc na przekrój poziomy schronu (znaleźć możemy go w pracy Krzysztofa Motyla) można odnieść wrażenie, że była to próba połączenia ze sobą dwóch projektów Unterstand für MG mit Schartenplatte (Friedensbau) zawartych w instrukcji Stellungsbau z 1930 roku. Przy czym nie było to zwykłe zlepienie dwóch konstrukcji. Projektanci dostosowali obiekt do warunków terenowych.

Największymi pomieszczeniami w schronie były izby bojowe. Standardowe uzbrojenie niemieckiej fortyfikacji lat 30., czyli sMG 08, zamontowany był na niewielkim stalowym stoliku, a ten na żelbetonowej ławie w kształcie litery "T". Załoga mogła liczyć na ochronę w postaci płyty stalowej o grubości 8 cm. Płyta ta była swoistym standardem konstrukcji początku lat 30. Kąt między strzelnicami wynosił 120˚. Warunki socjalne były niezwykle skromne: obieg powietrza zapewniały przewody napowietrzające i odprowadzające powietrze. Zapewne czystość powietrza zagwarantować miał filtrowentylator.

Do każdej z izb bojowych dostać się można było osobnym przedsionkiem. Oba przedsionki pełniły również rolę śluzy. Co ciekawe projektanci zapewnili również komunikację pomiędzy izbami bojowymi: W ścianie je oddzielającej wykonano otwór zamykany z obu stron drzwiami. Jak wskazuje K. Motyl ta swoista śluza pełniła prawdopodobnie również rolę podręcznego magazynu amunicyjnego.

Obecnie wnętrze schronu coraz mocniej zasypywane jest ziemią, którą nanosi doń spływająca ze zbocza woda. Prędzej czy później wnętrze schronu stanie się niedostępne. Zniszczenia poczynione przez saperów, a przede wszystkim przez złomiarzy, sprawiły, że ze stalowego wyposażenia ostał się do dziś jedynie odbojnik w jednym z przedsionków. Na ścianach trudno szukać zachowanych napisów eksploatacyjnych...

Mimo to schron Ne. 4 nadal wart jest eksploracji, a przede wszystkim odpowiedniej opieki!

Metryczka:

Galeria:

*Dane zaczerpnięte z: K. Motyl, „Charakterystyka obiektów »Oderstellung« w rejonie Bytomia Odrzańskiego” [w:] „Budownictwo obronne Środkowego Nadodrza. Powiat nowosolski”, red. T. Andrzejewski, Nowa Sól 2003. Za sugestie dotyczące obiektu dziękuję również Dariusz Pstuś/4 Historie!

===============================
Jeśli chcesz - wesprzyj mnie - https://patronite.pl/Fortyfikacje
===============================