Powracamy na fenomenalny odcinek Pozycji Pomorskiej, rozciągający się w okolicach wsi Sępolno Wielkie (Gross Karzenburg). Pewnie się powtórzę, ale ów pas umocnień obfituje w ciekawe konstrukcje, które ponadto zachowane są w bardzo dobrym stopniu. Warto wspomnieć o tym, że krajobraz forteczny wgryza się tu w teren o urozmaiconym ukształtowaniu i pięknej przyrodzie.
Eksplorowany przez nas schron to obiekt dowodzenia i został wybudowany w ramach szczątkowej drugiej linii umocnień. Oś sektora jego stanowiska bojowego przebiegała równolegle do utwardzonej szosy, łączącej Sępolno z Kołtkami. Mimo tyłowej pozycji obiekt został solidnie zamaskowany. Bryła schronu została mocno zagłębiona w ziemi i przysypana ziemią. Jej zwały do dziś zalegają na jego stropie. W czasach swej świetności z pewnością był stanowiskiem trudnym do zlokalizowania przez przeciwnika.
Zewnętrzne stanowisko obserwatora. Widoczny jest otwór rury głosowej, a także stalowa płytka, do której zamocowany mógł być sprzęt obserwacyjny.
Już zewnętrzne oględziny ujawniły całkiem spore gabaryty konstrukcji. Elewacja bojowa była dosyć szeroka i obecnie, czy to w wyniku działania sił przyrody, czy to w wyniku działania rąk ludzkich, została odsłonięta w stopniu o wiele większym niż to było pierwotnie. Jeszcze większe wrażenie robi elewacja wejściowa. Oprócz dwóch wejść, pierwotnie zamykanych drzwiami 14P7, w oczy rzuca się zewnętrzne stanowisko obserwatora. Miało ono formę wnęki, zamykanej stalowymi drzwiami. Obserwator miał zapewnioną łączność z załogą schronu poprzez rurę głosową oraz, na co wskazuje napis eksploatacyjny wewnątrz izby gońców, telefon. I rzeczywiście: w płaszczyźnie elewacji wejściowej odnajdziemy dwie nisze na przyłącze telefonu.
Izba gońców. Od lewej: pod stropem - "licht" - nisza oświetleniowa, stanowisko obrony wewnętrznej, po prawej, pod stropem, "Belüftung" - zawór doprowadzający powietrze do schronu, poniżej cztery kotwy, na których zamontowana była podstawa pod filtrowentylator, nad posadzką "Entlüftung" - zawór odprowadzający powietrze ze schronu.
Obiekt aż prosił się by go obejrzeć od wnętrza. Jako, że spełniał aż trzy funkcje - dowodzenia, bojową oraz obserwacyjną - pomieszczeń było tu sporo - sześć, nie wliczając tu niszy obserwatora. Pokonawszy ciasne wejście, dostać się można było do przedsionka - śluzy gazowej. Oba otwory przestrzeliwane były przez stanowiska obrony wewnętrznej. Jako że przedsionek był też magazynem, znajdziemy tu aż trzy nisze. Kolejnym pomieszczeniem była izba pogotowia. Swój wypoczynek odnajdowała tu załoga izby bojowej. Przewidziano tu miejsca dla sześciu żołnierzy. Z izby pogotowia dostać się można było do kolejnych:
izby bojowej - o niewielkich rozmiarach, podporządkowanej tylko funkcji bojowej, uzbrojonej w MG 08, ukryty za płytą stalową 7P7,
izby gońców, będących do dyspozycji dowódcy.
Izba łączności. Po lewej otwór zamykany przeszklonymi drzwiczkami. Na prawo od niego ślad po montażu telefonu oraz baterii.
Dwa najważniejsze pomieszczenia - nie tylko dla schronu - ale i dla linii pobliskich umocnień - to izba łączności i izba dowódcy. Prócz śladów montażu prycz i sprzętu łączności, odnajdziemy tu charakterystyczny otwór wykonany w ścianie rozdzielającej oba pomieszczenia.
Metryczka:
Schron dowodzenia ze strzelnicą km o ogniu czołowym
Elewacja bojowa. Widoczna jest wnęka - ślad po montażu płyty stalowej 7P7.
Elewacja bojowa. Pierwotnie była mocno przysypana ziemią. Wyeksponowany był jedynie fragment płyty stalowej z otworami strzelniczym i obserwacyjnym. Kamienie na pierwszym planie to składowisko współczesne.
Elewacja bojowa. Pierwotnie była mocno przysypana ziemią. Wyeksponowany był jedynie fragment płyty stalowej z otworami strzelniczym i obserwacyjnym. Kamienie na pierwszym planie to składowisko współczesne.
Elewacja bojowa. Widoczna jest wnęka - ślad po montażu płyty stalowej 7P7.
Elewacja bojowa. Warto zwrócić uwagę na dwa przyłącza na telefon polowy (?). Po prawej widoczne jest stanowisko obserwatora. Na głębszym przedpolu widoczny jest zalesiony pagórek - to na nim znajduje się jeden z szańców z dwoma schronami bojowymi.
Elewacja bojowa. Warto zwrócić uwagę na dwa przyłącza na telefon polowy (?). Po prawej widoczne jest stanowisko obserwatora. Na głębszym przedpolu widoczny jest zalesiony pagórek - to na nim znajduje się jeden z szańców z dwoma schronami bojowymi.
Elewacja wejściowa. Wejście ulokowane po lewej stronie. Widoczne dwie czerpnie powietrza.
Elewacja wejściowa. Wejście ulokowane po lewej stronie. Widoczne dwie czerpnie powietrza.
Elewacja wejściowa. Wejście ulokowane po prawej stronie. Widoczne dwie czerpnie powietrza i nisze na przyłącze telefoniczne. W głębi, po prawej, stanowisko obserwatora.
Elewacja wejściowa. Wejście ulokowane po prawej stronie. Widoczne dwie czerpnie powietrza i nisze na przyłącze telefoniczne. W głębi, po prawej, stanowisko obserwatora.
Zewnętrzne stanowisko obserwatora. Widoczny jest otwór rury głosowej, a także stalowa płytka, do której zamocowany mógł być sprzęt obserwacyjny.
Elewacja wejściowa. Widoczne jest zagłębienie schronu w ziemi. Zdjęcie ukazuje również przedpole schronu. Po lewej widoczna jest szosa w kierunku Kołtków. To przy niej ulokowany został schron o sygnaturze Karz. 13.
Elewacja wejściowa. Widoczne jest zagłębienie schronu w ziemi. Zdjęcie ukazuje również przedpole schronu. Po lewej widoczna jest szosa w kierunku Kołtków. To przy niej ulokowany został schron o sygnaturze Karz. 13.
Izba bojowa. Była niewielkim pomieszczeniem o wysokości 1,9 m.
Izba bojowa. Zdekompletowany zawór zamykający przewód doprowadzający powietrze do pomieszczenia. Zanieczyszczone powietrze odprowadzane było przez otwór strzelniczy.
Izba pogotowia. Nisza, w której ustawiano piecyk. Dym odprowadzany był przez widoczny w centrum kadru zawór. Nad niszą napis zabraniający korzystania z pieca w trakcie dnia.
Izba pogotowia. Nisza, w której ustawiano piecyk. Dym odprowadzany był przez widoczny w centrum kadru zawór. Nad niszą napis zabraniający korzystania z pieca w trakcie dnia.
Izba pogotowia. Po prawej stanowisko obrony wewnętrznej z pancerzem ramkowym. Widoczne też ślady montażu prycz. Po lewej przejście do przedsionka.
Izba pogotowia. Pancerz ramkowy. Zachowały się fragmenty filcowej izolacji.
Przedsionek. Wyjątkowa ilość nisz - sztuk cztery (jednej nie widać na zdjęciu). Po lewej przejście do izby pogotowia - zamykane niegdyś drzwiami dwudzielnymi.
Przedsionek. Wyjątkowa ilość nisz - sztuk cztery (jednej nie widać na zdjęciu). Po lewej przejście do izby pogotowia - zamykane niegdyś drzwiami dwudzielnymi.
Izba gońców. Od lewej: pod stropem - "licht" - nisza oświetleniowa, stanowisko obrony wewnętrznej, po prawej, pod stropem, "Belüftung" - zawór doprowadzający powietrze do schronu, poniżej cztery kotwy, na których zamontowana była podstawa pod filtrowentylator, nad posadzką "Entlüftung" - zawór odprowadzający powietrze ze schronu.
Izba gońców. Od lewej: pod stropem - "licht" - nisza oświetleniowa, stanowisko obrony wewnętrznej, po prawej, pod stropem, "Belüftung" - zawór doprowadzający powietrze do schronu, poniżej cztery kotwy, na których zamontowana była podstawa pod filtrowentylator, nad posadzką "Entlüftung" - zawór odprowadzający powietrze ze schronu.
Izba gońców. Ościeżnica drzwi gazoszczelnych została usunięta.
Izba gońców. Rura głosowa zapewniająca łączność ze stanowiskiem obserwatora.
Izba gońców. Najciekawszy jest napis eksploatacyjny "Kabel z. o. Beob." - wynika z niego, że zewnętrzne stanowisko obserwatora miało do dyspozycji telefon.
Izba gońców. Najciekawszy jest napis eksploatacyjny "Kabel z. o. Beob." - wynika z niego, że zewnętrzne stanowisko obserwatora miało do dyspozycji telefon.
Izba gońców. Po lewej - przejście do izby pogotowia, w środku - do izby dowódcy i po prawej - do izby łączności.
Cofnijmy się trochę w czasie, by odwiedzić poznańskie umocnienia mobilizacyjne, zbudowane prawdopodobnie w latach 1913-1914 w ramach rozbudowy Twierdz...
Jednosektorowy obiekt o lekkiej odporności C. Posiadał trzy pomieszczenia, w tym izbę mieszkalną dla wypadowej drużyny piechoty. Ciekawostką jest stan...
"Lato wybuchło z całych sił..." (wiem, wiem, jeszcze mamy wiosnę, ale z pogodą iście letnią ) jak śpiewa pewien... nazwijmy go muzyk* Dlatego przypom...
Obecna forma - widoczna na zdjęciach - to efekt odbudowy kościoła w latach 1983–1984 przez mieszkańców wsi pod nadzorem salezjanina ks. W. Dąbrowskieg...
Zmieniamy epokę, a poprzez to klimat! Dziś miejskie fortyfikacje Pyrzyc. W 1263r. Pyrzyce otrzymały prawa miejskie i zaraz po tym rozpoczęto budowę mu...
Początki bywają trudne. Podobnie było z budową fortyfikacji. Program budowy niemieckich umocnień dwudziestolecia międzywojennego sięga początku lat 20...
Mogę dość prowokacyjnie ;) napisać, że żal mi odchodzącej zimy. Dlaczego? Otóż budząca się wiosną do życia roślinność już niedługo skutecznie utrudni ...
O podróży do Otmuchowa myślałem już długo... W okolice tego miasta przyciągały mnie trzy konstrukcje o dość intrygującej urodzie, a ponadto owiane nim...
Powracamy na Front Forteczny Łuku Odry i Warty! 😎 Tym razem odwiedzimy - mam wrażenie - dosyć popularny obiekt. Podczas moich ostatnich odwiedzin z ap...
Dzisiaj zajrzymy do Krosna Odrzańskiego - "Stadt der Weber", czyli "miasta tkaczy", by zobaczyć co oznacza fortyfikacyjne 3w1!* Na pierwszy ogień: sch...
Dzisiaj zabytek sztuki fortyfikacyjnej, o którym wiadomo niewiele… Mimo poszukiwań, nie znalazłem zbyt wielu informacji na jego temat… Niniejszy artyk...
Dla wszystkich czytelników strony FORTYFIKACJE przygotowałem specjalną tapetę z kalendarzem na pulpit.
Zachęcam Państwa do pobrania tapety FORTYFIKAC...
Każdy zniszczony i/lub ograbiony obiekt budzi smutek i złość. Są też takie, które budzą szczególny żal. Do takich "nieodżałowanych" schronów należy z ...
Obok prezentowanego schronu Ru. 24, znaleźć można niewielkiego sąsiada - schron bojowy również wybudowany w kategorii odporności C, ale składający się...
Każdy schron jest niesamowity Jednak są takie, które są wyjątkowe! Ten - a jakże - do takich należy! Był to Stand ognia bocznego, który - by go ukry...
Na Pozycji Pomorskiej w rejonie Sępolna Wielkiego, Białego Boru oraz Dyminka byłem tylko raz niespełna 8 lat temu w 2010r... By nie rozpisywać się zby...
Nawet na chwilę odwiedzając Poznań można odbyć szybką ;) acz interesującą wyprawę fortyfikacyjną! Na przykład można odwiedzić kompanijny schron piecho...
Dla wszystkich czytelników strony FORTYFIKACJE przygotowałem specjalną tapetę z kalendarzem na pulpit.
Zachęcam Państwa do pobrania tapety FORTYFIKAC...
This website uses cookies to manage authentication, navigation, and other functions. By using our website, you agree that we can place these types of cookies on your device.