Powracamy na fenomenalny odcinek Pozycji Pomorskiej, rozciągający się w okolicach wsi Sępolno Wielkie (Gross Karzenburg). Pewnie się powtórzę, ale ów pas umocnień obfituje w ciekawe konstrukcje, które ponadto zachowane są w bardzo dobrym stopniu. Warto wspomnieć o tym, że krajobraz forteczny wgryza się tu w teren o urozmaiconym ukształtowaniu i pięknej przyrodzie.
Eksplorowany przez nas schron to obiekt dowodzenia i został wybudowany w ramach szczątkowej drugiej linii umocnień. Oś sektora jego stanowiska bojowego przebiegała równolegle do utwardzonej szosy, łączącej Sępolno z Kołtkami. Mimo tyłowej pozycji obiekt został solidnie zamaskowany. Bryła schronu została mocno zagłębiona w ziemi i przysypana ziemią. Jej zwały do dziś zalegają na jego stropie. W czasach swej świetności z pewnością był stanowiskiem trudnym do zlokalizowania przez przeciwnika.
Zewnętrzne stanowisko obserwatora. Widoczny jest otwór rury głosowej, a także stalowa płytka, do której zamocowany mógł być sprzęt obserwacyjny.
Już zewnętrzne oględziny ujawniły całkiem spore gabaryty konstrukcji. Elewacja bojowa była dosyć szeroka i obecnie, czy to w wyniku działania sił przyrody, czy to w wyniku działania rąk ludzkich, została odsłonięta w stopniu o wiele większym niż to było pierwotnie. Jeszcze większe wrażenie robi elewacja wejściowa. Oprócz dwóch wejść, pierwotnie zamykanych drzwiami 14P7, w oczy rzuca się zewnętrzne stanowisko obserwatora. Miało ono formę wnęki, zamykanej stalowymi drzwiami. Obserwator miał zapewnioną łączność z załogą schronu poprzez rurę głosową oraz, na co wskazuje napis eksploatacyjny wewnątrz izby gońców, telefon. I rzeczywiście: w płaszczyźnie elewacji wejściowej odnajdziemy dwie nisze na przyłącze telefonu.
Izba gońców. Od lewej: pod stropem - "licht" - nisza oświetleniowa, stanowisko obrony wewnętrznej, po prawej, pod stropem, "Belüftung" - zawór doprowadzający powietrze do schronu, poniżej cztery kotwy, na których zamontowana była podstawa pod filtrowentylator, nad posadzką "Entlüftung" - zawór odprowadzający powietrze ze schronu.
Obiekt aż prosił się by go obejrzeć od wnętrza. Jako, że spełniał aż trzy funkcje - dowodzenia, bojową oraz obserwacyjną - pomieszczeń było tu sporo - sześć, nie wliczając tu niszy obserwatora. Pokonawszy ciasne wejście, dostać się można było do przedsionka - śluzy gazowej. Oba otwory przestrzeliwane były przez stanowiska obrony wewnętrznej. Jako że przedsionek był też magazynem, znajdziemy tu aż trzy nisze. Kolejnym pomieszczeniem była izba pogotowia. Swój wypoczynek odnajdowała tu załoga izby bojowej. Przewidziano tu miejsca dla sześciu żołnierzy. Z izby pogotowia dostać się można było do kolejnych:
izby bojowej - o niewielkich rozmiarach, podporządkowanej tylko funkcji bojowej, uzbrojonej w MG 08, ukryty za płytą stalową 7P7,
izby gońców, będących do dyspozycji dowódcy.
Izba łączności. Po lewej otwór zamykany przeszklonymi drzwiczkami. Na prawo od niego ślad po montażu telefonu oraz baterii.
Dwa najważniejsze pomieszczenia - nie tylko dla schronu - ale i dla linii pobliskich umocnień - to izba łączności i izba dowódcy. Prócz śladów montażu prycz i sprzętu łączności, odnajdziemy tu charakterystyczny otwór wykonany w ścianie rozdzielającej oba pomieszczenia.
Metryczka:
Schron dowodzenia ze strzelnicą km o ogniu czołowym
Elewacja bojowa. Widoczna jest wnęka - ślad po montażu płyty stalowej 7P7.
Elewacja bojowa. Pierwotnie była mocno przysypana ziemią. Wyeksponowany był jedynie fragment płyty stalowej z otworami strzelniczym i obserwacyjnym. Kamienie na pierwszym planie to składowisko współczesne.
Elewacja bojowa. Pierwotnie była mocno przysypana ziemią. Wyeksponowany był jedynie fragment płyty stalowej z otworami strzelniczym i obserwacyjnym. Kamienie na pierwszym planie to składowisko współczesne.
Elewacja bojowa. Widoczna jest wnęka - ślad po montażu płyty stalowej 7P7.
Elewacja bojowa. Warto zwrócić uwagę na dwa przyłącza na telefon polowy (?). Po prawej widoczne jest stanowisko obserwatora. Na głębszym przedpolu widoczny jest zalesiony pagórek - to na nim znajduje się jeden z szańców z dwoma schronami bojowymi.
Elewacja bojowa. Warto zwrócić uwagę na dwa przyłącza na telefon polowy (?). Po prawej widoczne jest stanowisko obserwatora. Na głębszym przedpolu widoczny jest zalesiony pagórek - to na nim znajduje się jeden z szańców z dwoma schronami bojowymi.
Elewacja wejściowa. Wejście ulokowane po lewej stronie. Widoczne dwie czerpnie powietrza.
Elewacja wejściowa. Wejście ulokowane po lewej stronie. Widoczne dwie czerpnie powietrza.
Elewacja wejściowa. Wejście ulokowane po prawej stronie. Widoczne dwie czerpnie powietrza i nisze na przyłącze telefoniczne. W głębi, po prawej, stanowisko obserwatora.
Elewacja wejściowa. Wejście ulokowane po prawej stronie. Widoczne dwie czerpnie powietrza i nisze na przyłącze telefoniczne. W głębi, po prawej, stanowisko obserwatora.
Zewnętrzne stanowisko obserwatora. Widoczny jest otwór rury głosowej, a także stalowa płytka, do której zamocowany mógł być sprzęt obserwacyjny.
Elewacja wejściowa. Widoczne jest zagłębienie schronu w ziemi. Zdjęcie ukazuje również przedpole schronu. Po lewej widoczna jest szosa w kierunku Kołtków. To przy niej ulokowany został schron o sygnaturze Karz. 13.
Elewacja wejściowa. Widoczne jest zagłębienie schronu w ziemi. Zdjęcie ukazuje również przedpole schronu. Po lewej widoczna jest szosa w kierunku Kołtków. To przy niej ulokowany został schron o sygnaturze Karz. 13.
Izba bojowa. Była niewielkim pomieszczeniem o wysokości 1,9 m.
Izba bojowa. Zdekompletowany zawór zamykający przewód doprowadzający powietrze do pomieszczenia. Zanieczyszczone powietrze odprowadzane było przez otwór strzelniczy.
Izba pogotowia. Nisza, w której ustawiano piecyk. Dym odprowadzany był przez widoczny w centrum kadru zawór. Nad niszą napis zabraniający korzystania z pieca w trakcie dnia.
Izba pogotowia. Nisza, w której ustawiano piecyk. Dym odprowadzany był przez widoczny w centrum kadru zawór. Nad niszą napis zabraniający korzystania z pieca w trakcie dnia.
Izba pogotowia. Po prawej stanowisko obrony wewnętrznej z pancerzem ramkowym. Widoczne też ślady montażu prycz. Po lewej przejście do przedsionka.
Izba pogotowia. Pancerz ramkowy. Zachowały się fragmenty filcowej izolacji.
Przedsionek. Wyjątkowa ilość nisz - sztuk cztery (jednej nie widać na zdjęciu). Po lewej przejście do izby pogotowia - zamykane niegdyś drzwiami dwudzielnymi.
Przedsionek. Wyjątkowa ilość nisz - sztuk cztery (jednej nie widać na zdjęciu). Po lewej przejście do izby pogotowia - zamykane niegdyś drzwiami dwudzielnymi.
Izba gońców. Od lewej: pod stropem - "licht" - nisza oświetleniowa, stanowisko obrony wewnętrznej, po prawej, pod stropem, "Belüftung" - zawór doprowadzający powietrze do schronu, poniżej cztery kotwy, na których zamontowana była podstawa pod filtrowentylator, nad posadzką "Entlüftung" - zawór odprowadzający powietrze ze schronu.
Izba gońców. Od lewej: pod stropem - "licht" - nisza oświetleniowa, stanowisko obrony wewnętrznej, po prawej, pod stropem, "Belüftung" - zawór doprowadzający powietrze do schronu, poniżej cztery kotwy, na których zamontowana była podstawa pod filtrowentylator, nad posadzką "Entlüftung" - zawór odprowadzający powietrze ze schronu.
Izba gońców. Ościeżnica drzwi gazoszczelnych została usunięta.
Izba gońców. Rura głosowa zapewniająca łączność ze stanowiskiem obserwatora.
Izba gońców. Najciekawszy jest napis eksploatacyjny "Kabel z. o. Beob." - wynika z niego, że zewnętrzne stanowisko obserwatora miało do dyspozycji telefon.
Izba gońców. Najciekawszy jest napis eksploatacyjny "Kabel z. o. Beob." - wynika z niego, że zewnętrzne stanowisko obserwatora miało do dyspozycji telefon.
Izba gońców. Po lewej - przejście do izby pogotowia, w środku - do izby dowódcy i po prawej - do izby łączności.
Dla wszystkich czytelników strony FORTYFIKACJE oraz PORTAL FORTECZNY przygotowałem specjalną tapetę z kalendarzem na pulpit. Propozycję postanowiłem w...
Topografia okolic Białego Boru sprzyjała obronie. W tym rejonie występuje szereg jezior polodowcowych o charakterze rynnowym. Ich brzegi zazwyczaj są ...
1 stycznia potrafi być trudnym dniem Osobiście - postanowiłem zakończyć świąteczne lenistwo i uraczyć Państwa prezentacją kolejnego - mam nadzieję ci...
Powrót do przeszłości! A przynajmniej do przełomu XIX/XXw. czyli wracamy do Twierdzy Poznań! Dziś zaprezentuje się na Fort IX Brünneck. Dzieło to wz...
Dla wszystkich czytelników strony FORTYFIKACJE oraz PORTAL FORTECZNY przygotowałem specjalną tapetę z kalendarzem na pulpit. Propozycję postanowiłem w...
Są tacy, którzy szukają "Wału Pomorskiego" wśród umocnień "MRU"...* Idąc tym tropem postanowiłem... Szukać Pozycji Odry na Pozycji... Pomorskiej!** T...
Dla wszystkich czytelników strony FORTYFIKACJE oraz PORTAL FORTECZNY przygotowałem specjalną tapetę z kalendarzem na pulpit. Propozycję postanowiłem w...
Przybywamy nad Wartę. Aczkolwiek nie dla Pozycji Noteckiej, czy Pomorskiej, ale by poznać jedne z nielicznych obiektów stałych Pozycji Trzcielskiej/gr...
Dla wszystkich czytelników strony FORTYFIKACJE oraz PORTAL FORTECZNY przygotowałem specjalną tapetę z kalendarzem na pulpit. Propozycję postanowiłem...
Z tęsknotą spoglądam w stronę Odry! 😌 Liści na drzewach coraz mniej, chaszcze usychają... Czekać pierwszych przymrozków... I słońca: chłodnego i niena...
Łuk Forteczny Odry-Warty! Dziś nawiedzimy jego tzw. południowy odcinek i Panzerwerk o numerze 589. Obiekt często pomijany (?) ze względu, że nie tak ...
Niestety - wiele obiektów nad Odrą zbudowanych w ramach Oder-Stellung - nie miało zbyt wiele szczęścia i uległo dosyć silnym zniszczeniom, poczynionym...
Okolice Strugi Jeziornej oraz Kęszycy Leśnej znane są każdemu miłośnikowi MRU. To tu znajduje się kolejny z prezentowanych obiektów FFOWB: Pz. W. 736....
Wracamy nad Odrę by przyjrzeć się kolejnemu obiektowi Oder-Stellung! Tym razem będzie to bierny schron z okolic Tarnawy. "Zwykły bierniaczek" mógłby ...
Dla wszystkich czytelników strony FORTYFIKACJE oraz PORTAL FORTECZNY przygotowałem specjalną tapetę z kalendarzem na pulpit. Propozycję postanowiłem w...
Niedaleko eksplorowanego przez nas już schronu Ru. 6* znajdziemy jeszcze jeden ciekawy zabytek niemieckiej sztuki fortyfikacyjnej! Nad Młynówką ma się...
Dla wszystkich czytelników strony FORTYFIKACJE oraz PORTAL FORTECZNY przygotowałem specjalną tapetę z kalendarzem na pulpit. Propozycję postanowiłem w...
Zmieniamy epokę, a poprzez to klimat! Dziś miejskie fortyfikacje Pyrzyc. W 1263r. Pyrzyce otrzymały prawa miejskie i zaraz po tym rozpoczęto budowę mu...
This website uses cookies to manage authentication, navigation, and other functions. By using our website, you agree that we can place these types of cookies on your device.