Rok 1934 był dla Pozycji Pomorskiej okresem wzmożonej rozbudowy. Na wielu odcinkach, od Starego Osieczna, przez Prusinowo Wałeckie, po Biały Bór, powstało łącznie ponad 200 nowych obiektów1. Na tym etapie w względzie wznoszonych konstrukcji, nastąpiło wyraźne odcięcie od pierwszego etapu budowy pomorskich umocnień z lat 1931-1932. Od 1933 roku Niemieccy projektanci szukali odpowiednich form. Uwidaczniają to szczególnie schrony wznoszone w 1934 roku. Obok skromnych jedno- lub dwuizbowych projektów, przeznaczonych tylko do jednej funkcji, wznoszone były również takie, które łączyły w sobie kilka ról. W jednym obiekcie potrafiono skupić funkcje bojowe, dowódcze, obserwacyjne czy socjalne. Przy czym powstawały nierzadko projekty oryginalne, niepowtarzalne. Takim, nad wyraz interesującym projektem, był schron bojowy dla karabinu maszynowego o ogniu czołowym z izbą dla jednej drużyny De. 35, który dzisiaj wnikliwie obejrzymy!
Elewacja wejściowa. Schron zamykany był przez stalowe drzwi z wyłazem lub bez. Wejście ulokowane było w tylnej ścianie schronu.
Jakie funkcje łączył w sobie schron o sygnaturze De. 35? Ten średniej wielkości obiekt spełniał rolę bojową. Sektor ostrzału stanowiska bojowego pokrywał obszar położony na południe od skrzyżowania leśnych dróg, łączących Drzonowo z Radzewem i Bielicą. Oprócz tego w obiekcie przewidziano ukrycie dla drużyny strzeleckiej, liczącej sobie dwunastu żołnierzy. By pogodzić ze sobą obie role, stworzono projekt składający się z... dwóch kondygnacji! Uczyniło to ten Stand wyjątkowym. Eksplorując umocnienia powstałe w latach 1933-1934 na Pozycji Pomorskiej, znajdziemy jedynie jeszcze tylko dwa projekty dwukondygnacyjne2. Warto nadmienić, że De. 35 jest spośród nich obiektem zachowanym najlepiej!
Izba bojowa schronu. Pomieszczenie o wymiarach 3,1 x 3,0 m.
Do schronu prowadziło jedno wejście. Zamykane było stalowymi drzwiami z wyłazem lub bez. Prowadziło ono do niewielkiej śluzy gazowej, zamykającej się w przestrzeni 1,0 x 1,5 m, oddzielonej od korytarza komunikacyjnego stalowymi drzwiami dwudzielnymi. Korytarz komunikacyjny prowadził do dwóch pomieszczeń górnej kondygnacji: szybu łączącego z dolnym poziomem oraz izbą bojową. Ta ostatnia była pomieszczeniem o niewielkich wymiarach 3,0 x 3,1 m. Wejście do niej zamykały stalowe drzwi dwudzielne. Uzbrojenie izby stanowił ciężki karabin maszynowy MG 08. Umieszczony był na lawecie, a ta na stalowym stoliku. Załoga osłonięta była 10 cm płytą stalową typu 7P7. W ograniczonym stopniu pomieszczenie to spełniało role socjalne: w tylnej ścianie widoczne są nisze na składane taborety oraz stół, mógł być tu ustawiony również piec okopowy. Izba była wentylowana. Na wyposażeniu znajdował się tu także telefon. Zejście na dolną kondygnację znajdowało się w osobnym pomieszczeniu o wymiarach 1,74 x 1,55 m. Prowadziły do niego drzwi gazoszczelne. Prócz włazu umieszczono tu także stanowisko obrony wewnętrznej. Członek załogi, poprzez 20 mm tarczę karabinową, mógł prowadzić ogień w kierunku wejścia do schronu. W izbie tej należy zachować ogromną ostrożność! Właz nie został w żaden sposób zabezpieczony, a posadzka dolnej kondygnacji jest zawalona śmieciami, w tym... drutem kolczastym! Nieostrożność może skończyć się tu tragedią!
Dolna kondygnacja. Izba wypoczynku. Po lewej wyjście ewakuacyjne. Na prawo od niego elementy systemu wentylacyjnego.
Dolna kondygnacja powielała układ pomieszczeń górnego poziomu. I tak, tam gdzie u góry znajdowała się śluza gazowa i korytarz, na dole ulokowane zostało wąskie pomieszczenie w kształcie litery "L".Pomieszczenie z szybem miało dokładnie te same wymiary, co górny odpowiednik. Natomiast pod izbą bojową umieszczono pomieszczenie o wymiarach 2,9 x 3,1 m. Niemal cała powierzchnia użytkowa dolnej kondygnacji została podporządkowana funkcji socjalnej. Liczne ślady na ścianach wskazują na rozlokowanie prycz dla dwunastu żołnierzy. Ponadto największa izba tego poziomu była wentylowana i ogrzewana. W razie potrzeby, drużyna mogła skorzystać z wyjścia ewakuacyjnego. I tutaj odnajdziemy charakterystyczne nisze na składane krzesła i stół. Kontakt ze światem zewnętrznym zapewniał telefon.
Dolna kondygnacja. Praktycznie niemal cała powierzchnia użytkowa tego poziomu podporządkowana była funkcji socjalnej.
Dla wrażliwych: dolny poziom okazał się niestety pułapką dla zwierząt leśnych. Na posadzce odnajdziemy liczne pozostałości ich szkieletów. Jeśli może wywołać to u Ciebie nieprzewidziane reakcje: nie schodź!
Metryczka:
Schron bojowy dla karabinu maszynowego o ogniu czołowym z izbą dla jednej drużyny De. 35 (MG-Schartenstand mit Einheitsgruppe (frontal o. flankierend) De. 35)
Umocnienia:
Pozycja Pomorska (Pommernstellung)
Odcinek:
Dyminek (Demmin)
Pancerze:
1x 20 mm gazoszczelna tarcza karabinowa (tzw. "pancerz skrzynkowy"), 1x 7P7, 1x drzwi stalowe z wyłazem lub bez, 2x dwudzielne drzwi stalowe 16P7, 2x gazoszczelne drzwi 19P7
Uzbrojenie:
1x MG 08
Odporność:
B1
Rok budowy:
1934
Galeria:
Elewacja bojowa. Wyraźnie widoczna wnęka, w której zamontowana była płyta stalowa typu 7P7.
Izba bojowa. W centrum kadru, pod stropem znajdował się zawór, którym odprowadzano dym ze stojącego na posadzce pieca. Obok znajdowała się nisza oświetleniowa.
Izba bojowa. W centrum kadru, pod stropem znajdował się zawór, którym odprowadzano dym ze stojącego na posadzce pieca. Obok znajdowała się nisza oświetleniowa.
Izba bojowa. Zawór, którym odprowadzano dym ze stojącego na posadzce pieca. Obok znajduje się nisza oświetleniowa.
Przejście prowadzące do korytarza komunikacyjnego na górnej kondygnacji.
Korytarz komunikacyjny na górnej kondygnacji. Elementy systemu wentylacyjnego. Pomiędzy zaworami kotwy świadczące prawdopodobnie o montażu filtrowentylatora.
Korytarz komunikacyjny na górnej kondygnacji. Elementy systemu wentylacyjnego. Pomiędzy zaworami kotwy świadczące prawdopodobnie o montażu filtrowentylatora.
Śluza gazowa. Otwór strzelniczy stanowiska obrony wewnętrznej. Stanowisko to pozwalało na obronę wejścia do schronu. Na otworem sygnatura "De. 35 Baujahr 1934".
Śluza gazowa. Otwór strzelniczy stanowiska obrony wewnętrznej. Stanowisko to pozwalało na obronę wejścia do schronu. Na otworem sygnatura "De. 35 Baujahr 1934".
D. Pstuś, Pozycja Pomorska odcinek "Pilowmühle". Przyczynek do dyskusji na temat rozwoju konstrukcji niemieckich obiektów bojowych do roku 1936, Poszukiwania, nr 02/2009 (2), marzec 2009, s. 70.
J. Sadowski, A. Żabski, Fortyfikacje Wału Pomorskiego w Powiecie Szczecinieckim. Okolice Szczecinka, Gliwice 2009, s. 76.
Podążając DW 137 z Międzyrzecza do Sulęcina za każdym razem dokonujemy swoistego "przełamania" Frontu Ufortyfikowanego Łuku Odry i Warty. Najpierw prz...
Odpoczniemy jeszcze trochę od niemieckiej fortyfikacji lat 30. Cokolwiek - obejrzymy obiekt, który robi równe, a może nawet jeszcze większe wrażenie! ...
Ponownie udajemy się w okolice Głogowa! Obfitują one w rozmaite zabytki sztuki fortyfikacyjnej. Ich perłą zapewne są obiekty Oderstellung! Dziś przyjr...
Zajrzyjmy na Front Ufortyfikowany! Proponuję obiekt, który mimo że położony w pobliżu szlaku, ba! w pobliżu turystycznego wejścia do systemu podziemne...
Odra! Odcinek Milsko-Tarnawa i kolejny charakterystyczny dla tego rejonu schron bojowy. Zbliżony formą do prezentowanego już przeze mnie wcześniej Sta...
Żar leje się z nieba 🥵 i niestety nic nie wskazuje, aby się to w najbliższym czasie zmieniło. By trochę schłodzić klimat pragnę zaproponować post, któ...
Już w 1924 roku rozpoczęto w Głogowie budowę niewielkich żelbetowych schronów. Prawdziwie przełomowy okazał się rok 1928 - padł wówczas rozkaz budowy ...
Dla wszystkich czytelników strony FORTYFIKACJE przygotowałem specjalną tapetę z kalendarzem na pulpit.
Zachęcam Państwa do pobrania tapety FORTYFIKAC...
Dla wszystkich czytelników strony FORTYFIKACJE przygotowałem specjalną tapetę z kalendarzem na pulpit. Propozycję postanowiłem na próbę wzbogacić o ta...
Dla wszystkich czytelników strony FORTYFIKACJE oraz PORTAL FORTECZNY przygotowałem specjalną tapetę z kalendarzem na pulpit. Propozycję postanowiłem w...
Po dłuższej przewie wracamy nad Jezioro Otmuchowskie. Dla przypomnienia: było to sztucznie utworzone na Nysie Kłodzkiej zalewisko, wzniesione w latach...
Czasami bywa i tak, że i w porze jesienno-zimowej poszukiwany schron skutecznie skrywa się przed eksploratorami. Tak właśnie jest ze schronami Pommern...
Dla wszystkich czytelników strony FORTYFIKACJE przygotowałem specjalną tapetę z kalendarzem na pulpit. Propozycję postanowiłem na próbę wzbogacić o ta...
Wracamy na wzgórza otaczające Strzaliny. Na jednym z nich odnaleźć możemy Stand Kle. 1. Tak jak jego sąsiedzi, jest to schron zachowany w wcale dobrym...
Po krótkiej przerwie powracamy do niemieckiej myśli fortyfikacyjnej połowy lat 30. Okres ten to burzliwy rozwój konstrukcji oraz coraz większa gorączk...
Czy zdarzyło się Państwu poszukiwanie schronu przez ponad godzinę, gdzie ostatecznie okazało się, że parokrotnie przeszliście po jego stropie? Mi tak....
Jak każda bateria artyleryjska, tak i 17. BAS potrzebowała oczu. Zazwyczaj Baterie Artylerii Stałej otrzymywały dwa stanowiska obserwacyjne. Podstawow...
Jestem wprost zafascynowany okolicą Strzalin! Okazała się ona swoistą "Wyspą doktora Moreau" niemieckiej fortyfikacji. Znajdziemy tu klika wczesnych k...
This website uses cookies to manage authentication, navigation, and other functions. By using our website, you agree that we can place these types of cookies on your device.