Pommern-Stellung: Schron bojowy dla km o ogniu czołowym bez izby dla jednej drużyny B. 5

Szczegóły
Kategoria: Między wojnami
Odsłony: 706
View Comments

Topografia okolic Białego Boru sprzyjała obronie. W tym rejonie występuje szereg jezior polodowcowych o charakterze rynnowym. Ich brzegi zazwyczaj są strome, nierzadko wysokie. Wszędzie tam, gdzie teren się wypłaszcza, występują tereny podmokłe. Zazwyczaj - korzystając z dogodności niesionych przez taki teren - niemieccy projektanci planowali niewielką liczbę schronów. Ich zadaniem miała być wówczas osłona obszarów wrażliwych: przesmyków między jeziorami, dróg, miejsc dogodnych dla przeprawy przez jezioro. Jedną z takich ról spełniał również obiekt, który odwiedzimy dzisiaj - schron bojowy dla km o ogniu czołowym bez izby dla jednej drużyny o sygnaturze B. 51.

Elewacja bojowa schronu. Załogę chroniła płyta stalowa 7P7.

Eksplorowany Stand został wybudowany nad Jeziorem Bielsko. Jest to typowy akwen rynnowy. Jezioro ciągnie się wąską rynną przez 7 km - od Białego Boru - na południe. Większość linii brzegowej stanowi wysoka, stroma skarpa. Nad jego zachodnim brzegiem wybudowano zaledwie jedenaście schronów. Prócz przesmyków, wrażliwym na atak był obszar, w którym Jezioro Bielsko mocno się zwęża. Wschodni brzeg stanowi tu głęboko wchodzący w taflę akwenu cypel, a odległość do zachodniego brzegu wynosi około 200 m! Sytuacji na tym odcinku - w oczach niemieckich projektantów - nie poprawiało ukształtowanie zachodniego brzegu. Do Jeziora uchodzi tutaj niewielki strumień, tworząc rozległe tereny bagienne. Gdzieniegdzie z poziomu mokradła wyłaniają się pojedyncze pagórki. W zboczu jednego z nich został wzniesiony odwiedzany przez nas schron B. 5. Ogień jego stanowiska bojowego pokrywał przylądek cypla. Załoga obiektu miała zapobiegać próbie przeprawy.

Schron widziany z zapola. Obiekt stanowi szczyt niewielkiego pagórka. Otoczony jest terenami podmokłymi.

Obecnie dojście do obiektu nie jest łatwe. Co prawda, od najbliższej drogi dzieli go około 800 m, co nie jest odległością odpychającą. Jedak by dotrzeć do schronu, należy zejść ze stromej skarpy i przekroczyć bagnisty teren. Na czas eksploracji najlepiej wybrać późną jesień lub zimę. W okresie wiosenno-letnim teren staje się niezwykle wymagający! Tym bardziej warto zaznaczyć, że sama droga do, jak i penetracja schronu, wymagają zachowania ogromnej ostrożności!

Obiekt został wzniesiony w kategorii odporności B1. Przekładało się to na grubość ścian i stropu, wynoszących odpowiednio 1,0 i 0,8 m. Stand wybudowany został na podstawie bardzo prostego projektu. Składał się zaledwie z dwóch pomieszczeń. Wejście do schronu zamykane było stalowymi drzwiami z wyłazem lub bez. W elewacji tylnej dostrzec ponadto można czerpnię powietrza oraz ślady po przyłączu polowej sieci telefonicznej. Tu także swe ujście miało wyjście ewakuacyjne.

Izba bojowa. Od lewej: zdekompletowany zawór przewodu kominowego, stanowisko obrony wewnętrznej, ślady po montażu filtrowentylatora, telefonu wraz z baterią, śluza łącząca z śluzą wejściową.

Pierwszym pomieszczeniem była śluza wejściowa. Pomieszczenie to posiadało niewielką powierzchnię ograniczoną przez długość i szerokość ścian wynosząca 3,0 i 1,0 m. Otwór wejściowy przestrzeliwało stanowisko obrony wewnętrznej. Tuż nad posadzką, naprzeciw wejścia, znajdowała się nisza głowicy kablowej. Izba pełniła ograniczone funkcje magazynowe: na ścianach dosyć wyraźnie widać ślady po stojaku na narzędzia saperskie. Śluzę wejściową od następnego pomieszczenia oddzielała śluza zamykana parą drzwi: gazoszczelnych i dwudzielnych.

Śluza wejściowa. Wyjście ewakuacyjne.

Największym pomieszczeniem, bo zamykającym się w wymiarach 2,5 x 3,0 m, była izba bojowa. Głównym uzbrojeniem był karabin maszynowy MG 08. Broń umieszczona była na lawecie, ta na stalowym stoliku. Osłonę walczących stanowiła płyta stalowa 7P7 o grubości 10 cm. Projektanci zadbali, by pomieszczenie było wentylowane. W płaszczyźnie ścian odnajdziemy wlot systemu wentylacyjnego. Ślady w elewacji wskazują również na montaż filtrowentylatora. Izba ta mogła być ogrzewana: w ścianie znajduje się wlot przewodu kominowego. Spokojny (?) sen miały zapewniać hamaki. Komfort służby miały poprawić krzesła i stół - co charakterystyczne dla konstrukcji 1934 roku2 - składane i chowane w płytkich niszach w ścianach pomieszczenia. Ślady w elewacji wskazują, że na wyposażeniu załogi znajdował się ponadto telefon. W izbie bojowej ulokowane było również stanowisko obrony wewnętrznej. Przy jego powstaniu wykorzystano gazoszczelną tarczę karabinową o grubości 20 mm.

W całym schronie zachował się szereg napisów ekploatacyjnych.

Metryczka:

Schron bojowy dla km o ogniu czołowym bez izby dla jednej drużyny B. 5
(MG-Schartenstand ohne Bereitschaftsraum B. 5)
Umocnienia: Pozycja Pomorska (Pommern-Stellung)
Odcinek: Biały Bór (Baldenburg)
Pancerze: 1x 20 mm gazoszczelna tarcza karabinowa (tzw. "pancerz skrzynkowy"), 1x 7P7, 1x drzwi stalowe z wyłazem lub bez, 1x dwudzielne drzwi stalowe, 1x gazoszczelne drzwi
Uzbrojenie: 1x MG 08
Odporność: B1
Rok budowy: 1934

Galeria:

Przypisy:

  1. M. Dudek, Fortyfikacje Wału Pomorskiego w Białym Borze, Gliwice - Tarnowskie Góry 2010, s. 36. W schronie sygnatura nie zachowała się.
  2. Tamże, s. 8.