Oderstellung: Schron bierny z izbą dla drużyny wypadowej i małą kopułą obserwatora piechoty nr 739

Szczegóły
Kategoria: Między wojnami
Odsłony: 2396
View Comments

Dzisiaj obiekt pod kilkoma względami wyjątkowy! Mimo akcji podnoszenia wałów przeciwpowodziowych - cudem - ocalały i nie zasypany. Prawdopodobnie dlatego, że lekko cofnięty względem lokalizacji wału. Już na zewnątrz widać, że jest to rarytas: obok izby dla drużyny wypadowej, obiekt spełniał również funkcję obserwacyjną - ze stropu sterczy dumnie dzwon obserwacyjny 9P7. Ale to nie wszystko!

Na kopule 9P7 również widoczne są ślady kamuflażu. Czyżby nad otworem przeziernikowym widoczny był ślad ostrzału?

Nie trzeba mocno wytężać wzroku, by dojrzeć, że na kopule oraz tylnej elewacji przetrwały ślady bardzo ciekawego farbomaskowania! Składało się ono z co najmniej trzech kolorów: dwóch odcieni zielonego oraz rdzawego. Obiekt 739 nie był jednostkowym przykładem podobnego kamuflażu, jednak schronów z tak zachowanym maskowaniem obecnie nie ma zbyt wiele... Elewacja wejściowa zachowała się w przyzwoitym stanie. Na dzień mojej ostatniej wizyty w styczniu 2022 roku, ząb czasu łagodnie obszedł się z klamrowymi drabinkami, czerpniami powietrza oraz ościeżnicami obu stalowych drzwi z wyłazem lub bez. Oba otwory wejściowe opatrzone były żelbetowymi schodniami, chroniącymi wnętrze obiektu przed zalaniem. Pomiędzy otworami wejściowymi znajdował się charakterystyczny żelbetowy czop, kryjący w sobie przewód z kablem telefonicznym.

Elewacja wejściowa. Wejście ulokowane po lewej stronie. Na lewo od otworu wnęka kominowa wraz z fragmentem rury kominowej. Na prawo zachowana drabina klamrowa prowadząca na strop obiektu. Zdjęcie z 2022 roku.

Grzechem byłoby nie zajrzeć do środka! Tu uwaga: wnętrze bywa mocniej lub słabiej zalewane oraz było dosyć zaśmiecone. Potencjalny eksplorator powinien zaopatrzyć się w wysokie kalosze lub w wodery. Podczas mojej pierwszej wizyty w 2017 roku nie wziąłem takowych i... bardzo żałowałem! Podczas penetracji wnętrz należy zachować ogronmą ostrożność!

Śluza przeciwgazowa. W obiektach na tym etapie budowy pełniła też rolę magazynową. Po prawej słusznych rozmiarów nisza magazynowa.

Tradycyjnie (?), jak przystało na schron Oderstellung, nie był to obiekt przesadnie rozbudowany. Wewnątrz napotkamy trzy pomieszczenia. Pierwszym z nich była śluza przeciwgazowa. Na typ etapie budowy, w 1935 roku, prócz funkcji buforu chroniącego przed atakiem gazowym, pomieszczenie to pełniło kilka innych ról. Tu znajdowały się nisze magazynowe. Warto zwrócić uwagę na niszę, którą ulokowano na tylnej ścianie pomiędzy otworami wejściowymi. Zyskała ona szczególnie duże rozmiary. W śluzie znajdowała się również toaleta - w postaci pojemnika na nieczystości. Tu także umieszczono wyjście ewakuacyjne.

Izba wypoczynku. Po prawej przejście prowadzące do izby obserwatora. W centrum kadru przejście do śluzy przeciwgazowej.

Największym pomieszczeniem obiektu była izba wypoczynku. Warto zaznaczyć, że w samym schronie odnajdziemy napisy eksploatacyjne, które odnosiły się do tejże izby, określając ją niemieckim terminem Bereitschaftsraum, co można rozumieć jako "izba gotowości bojowej". Cokolwiek, w izbie tej odnajdziemy zaczepy dla aż piętnastu prycz. Pozwala to wysnuć wniosek, iż ukrycie znajdowała tu, oprócz załogi, drużyna wypadowa w liczbie dwunastu żołnierzy. Stąd w swym tekście określam to pomieszczenie jako "izbę wypoczynku". Miejscu temu nadano narys w kształcie litery "L". Zakładając, że z ukrycia korzystała cała załoga oraz drużyna, przy rozłożonych wszystkich pryczach musiało być tu niezwykle ciasno i duszno, a atmosfera gęsta... Izba była wentylowana. Początkowo był to system grawitacyjny. W późniejszych latach zadbano o wentylator. Ciepło miał zapewniać piec. Komunikację natomiast telefon i/lub rura głosowa. W izbie tej odnajdziemy dwie zachowane, acz zdekompletowane 20 mm gazoszczelne tarcze karabinowe w stanowiskach obrony wewnętrznej.

Izba obserwatora. Szyb zwieńczony małą kopułą obserwatora piechoty typu 9P7. Zdjęcie z 2017 roku.Zdjęcie z 2017 roku.

Ostatnim pomieszczeniem była izba obserwatora. Miejsce również niezwykle ciasne. Obserwator pełniący swą służbę korzystał z narzędzi optycznych, a chroniony był przez skromny pancerz jakim była mała kopuła obserwatora piechoty typu 9P7. Do swej dyspozycji miał składane pulpity, siedzisko, rurę głosową - łączącą go z izbą wypoczynku oraz telefon. I to pomieszczenie było wentylowane.

Za pomoc dziękuję Krzysztofowi Motylowi!

Metryczka:

Schron bierny z izbą dla drużyny wypadowej i małą kopułą obserwatora piechoty nr 739
(Unterstand für Einheitsgruppe mit Kleinsglocke nr 739)
Umocnienia: Pozycja Odry  (Oderstellung)
Odcinek: Pomorsko (Pommerzig)
Pancerze: 1x 9P7, 2x drzwi stalowe z wyłazem lub bez, 2x 20 mm gazoszczelna tarcza karabinowa, 2x 16P7, 1x 19P7
Uzbrojenie: --
Odporność: B1
Rok budowy: 1935

Galeria: